Zuidoost-Azië bedreigd door Afrikaanse varkenspest: 'Grootste uitbraak ooit'

De zeer besmettelijke Afrikaanse varkenspest grijpt om zich heen in Zuidoost-Azië. In korte tijd heeft het virus tot de dood van tientallen miljoenen varkens geleid. Experts spreken zelfs van de grootste uitbraak van een dierziekte ooit.

De ziekte brak vorig jaar augustus uit in China en het aantal besmette varkens is de afgelopen maanden enorm toegenomen. Inmiddels is het virus in meerdere landen in Zuidoost-Azië actief en voorlopig lijkt er geen einde te komen aan de opmars van het virus.

"Het loopt gigantisch uit de hand", zegt China-correspondent Eefje Rammeloo in Nieuws en Co op NPO Radio 1. "China moet naar schatting 200 miljoen varkens ruimen, ongeveer evenveel als heel Europa er jaarlijks slacht en opeet."

Alle Chinese provincies zijn getroffen door de uitbraak. "Sommige regio's verliezen de helft van hun varkensvleesproductie. Het is een gigantische industrie ter waarde van 115 miljard euro."

Voorlopig is er in Chinese winkels nog niet veel van te merken. "China heeft voldoende vlees op de planken en importeert ook nog genoeg. De prijs blijft daarom nog acceptabel. Maar China consumeert de helft van al het varkensvlees in de wereld. Er komt een serieus tekort aan varkensvlees aan. De prijzen gaan er vanaf volgend jaar misschien wel met 70 procent omhoog."

Het virus verspreidt zich gemakkelijk. Rammeloo verwacht dat het daarom nog een tijd kan duren voordat men grip krijgt op de ziekte. "Het virus kan bijvoorbeeld lang overleven in bevroren vlees."

Als het vermoeden bestaat dat een varken ziek is, moeten Chinese boeren dat melden bij lokale autoriteiten. "Ik ben bij een varkensboer geweest die het me heeft uitgelegd: hij had 20.000 varkens, een deel levend, begraven in een enorme kuil. Daar wordt kalk in gestrooid om de ontbinding sneller op gang te brengen. Gruwelijk, maar op voorschrift van de lokale autoriteiten."

Heel Zuidoost-Azië getroffen

Maar niet alleen China is zwaar getroffen. "Het virus verspreidt zich door Zuidoost-Azië: Vietnam is hard getroffen en ook daar worden miljoenen varkens afgemaakt, net als in Cambodja. En ook Thailand is op zijn hoede." Dat land is na China de grootste producent van varkensvlees in Azië.

Vorige week werd bekend dat Vietnam al meer dan 2 miljoen varkens heeft geruimd. Een groot deel van de provincies is getroffen. Varkensvlees maakt driekwart uit van de totale vleesconsumptie in Vietnam.

De VN-landbouworganisatie FAO vreest dat Myanmar, de Filipijnen en Laos de volgende landen zijn waar het virus voet aan de grond krijgt. Die landen zijn vanwege gebrekkige controle op wilde zwijnen extreem kwetsbaar.

De ziekte is ook uitgebroken in Noord-Korea, in het grensgebied met China, maar volgens Zuid-Korea weigert Pyongyang gehoor te geven aan oproepen om de pest gezamenlijk aan te pakken. Dinsdag afgenomen bloedtests bij honderden Zuid-Koreaanse varkensboerderijen in het grensgebied met Noord-Korea zouden allemaal negatief zijn.

'Grootste uitbraak ooit'

Wetenschappers in Hong Kong spraken al van de grootste uitbraak van een dierziekte die de aarde ooit heeft gekend. "Ik denk in absolute aantallen dat dat zeker het geval is", zegt Arjan Stegeman, hoogleraar gezondheidszorg landbouwhuisdieren aan de Universiteit Utrecht. "Dat komt omdat het aantal varkens in Zuidoost-Azië de afgelopen jaren enorm is toegenomen."

Ging het bij de gekkekoeienziekte BSE en mond-en-klauwzeer nog om respectievelijk duizenden en honderdduizenden geruimde dieren, nu gaat het om miljoenen geruimde varkens. Is de uitbraak nog te stoppen? "Ik ben daar niet optimistisch over", zegt Stegeman. "Je kunt hem om twee manieren bestrijden: het in quarantaine houden van de dieren, of vaccinatie. Voor de Afrikaanse varkenspest is echter geen vaccin beschikbaar. Het lijkt erop dat dit zich voorlopig verder gaat uitbreiden."

Volgens Stegeman moeten we ons ook in Europa zorgen maken. "Sinds 2014 is de ziekte ook Europa binnengedrongen. In Oost-Europa, Roemenië bijvoorbeeld, maar ook in België is de ziekte in wilde varkens aanwezig."

Ook Linda Janssen, voorzitter van het varkenshouderscollectief POV, maakt zich zorgen. Zij pleit voor het afschieten van wilde zwijnen in Nederland en strengere controles op Schiphol op voedsel dat Chinese toeristen meenemen. "Het meenemen van vleeswaren uit dat soort landen is al verboden, omdat er in die landen ook andere aandoeningen zijn die we hier niet willen", zegt Stegeman.