'We willen niet dat meer 'Julie's' iets wordt aangedaan'

• Mitchell van de Klundert

  redacteur Online

De dood van de 23-jarige studente Julie van Espen roept in België veel woede en verdriet op. De vrouw verdween zaterdagavond nadat ze in de plaats Schilde op de fiets was gestapt om naar vriendinnen in Antwerpen te gaan. Gisteren bekende de 39-jarige Steve B. dat hij Julie heeft vermoord nadat ze zich had verzet bij een poging om haar te verkrachten.

Op sociale media in België worden verschillende berichten over de moord op Julie veel gedeeld. Zoals een 'Brief aan Julie'. Daarin staat onder andere: "Iemand besliste, totaal onterecht, dat hij jou van het leven moest beroven en dat maakt me boos".

"Hoeveel dijen moeten er nog blauw worden geforceerd, hoeveel levens nog verwoest, hoeveel mandjes gevonden, hoeveel meisjes nog in het Albertkanaal?", schrijft iemand in een bericht op Facebook dat inmiddels is door 5700 mensen is gedeeld. Op Twitter is een bericht met deze tekst al ruim 2000 keer gedeeld: "Nogmaals het bewijs dat het niet uitmaakt hoe je gekleed bent, hoe dronken je bent of hoe laat je buiten komt. Als vrouw ben je nooit 100 procent veilig and it breaks my heart.".

De vele emotionele berichten zijn begrijpelijk, zegt Liesbeth Kennes, sociaal pedagoge, schrijfster en oprichtster van de vereniging 'Wij spreken voor onszelf', waar mensen hun verhaal van seksueel geweld kunnen delen. "Mensen willen gewoon niet dat meer Julie's iets wordt aangedaan".

Gebrek aan effectieve aanpak

Woede overheerst in de berichten op sociale media. Dat lijkt mede te komen doordat bekend is geworden dat de dader van de moord op Julie al twee keer eerder veroordeeld was voor verkrachting. Toch wijst Kennes op een diepere oorzaak voor de woede: het gebrek aan een effectieve aanpak van seksueel geweld in België.

Kennes beschrijft het falen van de aanpak van seksueel geweld in een opiniestuk dat vandaag is gepubliceerd door de Belgische publieke zender VRT. "Het is om moedeloos van te worden. Hoeveel meisjes en vrouwen moeten er nog slachtoffer worden?", zegt ze erover tegen de NOS.

Volgens Kennes worden in België belangrijke maatregelen om seksueel geweld tegen te gaan niet genomen. "We hebben hier bijvoorbeeld geen plek zoals het Pieter Baan Centrum in Nederland, waar je langdurig iemand kan observeren." Ook wordt er volgens haar onterecht van uitgegaan dat zwaarder straffen nooit helpt en therapie altijd zinvol is.

"Er wordt in België de keuze gemaakt om zaken aan te pakken die urgenter lijken: terrorisme bijvoorbeeld en drugscriminaliteit. Na de aanslagen in Brussel is terrorisme bijvoorbeeld heel serieus genomen en zijn snel de noodzakelijke maatregelen genomen. Ik zeg dan: wat Julie is overkomen werkt in de samenleving op eenzelfde manier als terrorisme: het zorgt voor angst, bij slachtoffers én bij ieder die begaan is met hen."

Wat ook niet meehelpt, is dat de politieparketten in België ieder anders omgaan met zedendelicten. In Antwerpen bijvoorbeeld ligt veel meer nadruk op de aanpak van drugsdelicten, aldus Kennes.

Seksueel geweld vaak onzichtbaar

Een belangrijke reden dat seksueel geweld niet als urgent overkomt is volgens de pedagoge dat het vaak onzichtbaar geweld is. "De verhalen van slachtoffers worden vaak alleen in kleine kring gedeeld en slechts een op de tien vrouwen die slachtoffer is van verkrachting of een poging daartoe doet maar aangifte".

Via de Facebookpagina 'Wij spreken voor onszelf' probeert ze het geweld zichtbaarder te maken. Op de pagina kunnen slachtoffers anoniem hun verhaal doen. Het gebeurt in de vorm van collages, foto's, korte berichten of lange verhalen. Ook in Nederland is overigens zo'n Facebookpagina waar slachtoffers van een zedendelict hun verhaal kwijt kunnen.

Kennes heeft veel reacties gekregen op haar opiniestuk voor de VRT; veel mensen kunnen het waarderen dat ze haar stuk duidelijk maakt dat er geen simpele oplossingen zijn voor de aanpak van seksueel geweld.

Die oplossingen moeten volgens haar overigens niet alleen worden gezocht in hoek van politie en justitie. Ook binnen de maatschappij moet er anders worden gedacht over seksueel geweld. Kennes: "Te vaak wordt bij nieuws seksueel geweld nog de vraag gesteld of er wel 'nee' is gezegd. Daar moeten we vanaf. Ook denken veel mannen nog dat ze recht hebben op seks. Daar moeten we aan werken als samenleving."