Iran zegt nucleair akkoord deels op
Iran trekt zich terug uit delen van het atoomakkoord van 2015. Volgens staatspersbureau Isna heeft president Rohani zijn besluit bekendgemaakt in brieven aan Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Rusland en China.
Al die partijen waren betrokken bij de deal waarin werd afgesproken dat Iran het verrijken van uranium zou beperken in ruil voor het opheffen van economische sancties.
De stap van Rohani komt precies een jaar na het terugtrekken van de Verenigde Staten uit het akkoord. De VS voerde zijn sancties tegen Iran daarna weer in. Ondanks de zware economische gevolgen bleef Iran zich volgens controleurs van het Internationale Atoomagentschap (IAEA) houden aan de gemaakte afspraken.
Verrijking uranium
Rohani wil nu een nieuw akkoord sluiten met de overgebleven partijen in de deal. "Deze actie is bedoeld om het akkoord te redden, niet te vernietigen", zegt hij. "Als de vijf overgebleven partijen komen onderhandelen en Iran willen helpen, zal Iran zich weer houden aan gemaakte afspraken."
Volgens onderzoeker Sico van der Meer van Instituut Clingendael moet de stap van Rohani worden gezien als een dreigement aan met name de Europese Unie. "De EU zei na de terugtrekking van de Verenigde Staten uit de deal dat Europa Iran zou helpen om het economische leed te verzachten, maar eigenlijk is dat niet gelukt. De EU levert niet echt", zei Van der Meer in het NOS Radio 1 Journaal.
Deadline
De Iraanse president geeft Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Rusland en China nu zestig dagen om de Iraanse olie- en financiële sector te beschermen tegen de Amerikaanse sancties. Als ze niet over de brug komen, zal lran na die zestig dagen de productie van verrijkt uranium verhogen. Rohani zegt daarnaast dat hij geen overtollig uranium en zwaar water meer zal verkopen aan andere landen.
Mochten de Europese leiders naar de VN-Veiligheidsraad stappen voor nieuwe sancties, dan volgt een "sterke reactie", zegt Rohani. Hij legde niet uit wat hij daarmee bedoelde.
"Iran zegt nu eigenlijk: deze deal had twee kanten", legt Van der Meer uit. "Het Westen had als voordeel dat Iran geen nucleair programma meer had, maar Iran had als voordeel dat de economie een impuls zou krijgen. Maar door de Amerikaanse terugtrekking zijn alle Westerse bedrijven weggetrokken uit Iran, met alle economische gevolgen van dien, terwijl het land zich nog wel aan de strenge eisen van de deal moet houden. Iran houdt zich nu dus eigenlijk aan de afspraken terwijl het er niets mee wint."
De Russische minister Lavrov van Buitenlandse Zaken noemt de ontstane situatie onacceptabel en zegt dat die alleen heeft kunnen ontstaan door het onverantwoordelijke gedrag van de VS.
Ook China wijst in een reactie met de beschuldigende vinger naar de Verenigde Staten. China zegt dat iedereen zich aan de deal moet houden en roept alle betrokkenen op om escalatie te voorkomen.
De Franse minister Parly van Defensie zegt dat heel belangrijk is om het akkoord in stand te houden. In een interview met BFM TV zegt ze dat ze Iran heeft gewaarschuwd voor meer sancties als het land zich niet aan de afspraken houdt.
