De Notre-Dame leent zich voor complottheorieën vanwege haar symboliek
Was de brand in de Notre-Dame een dramatisch ongeluk of zat er meer achter? Een ongeluk, zeggen de Franse politie en de autoriteiten. Het laatste, denken duizenden mensen die op sociale media complottheorieën met elkaar delen.
Zo was er vrij snel de tweet van de Amerikaanse journalist Christopher Hale. Die meende dat een vriend van hem verteld had dat het personeel van de kathedraal vermoedde dat de brand was aangestoken. Hij nam dat later terug, maar toen was zijn tweet al bijna honderd keer gedeeld.
Moslims
In veel theorieën zijn het moslims die achter de brand zitten. Zo plaatste Hal Turner, een extreemrechtse Amerikaanse politieke commentator, een filmpje waarin een moslim in de kathedraal te zien zou zijn. Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet retweette een bericht met datzelfde beeld.
De VRT checkte het bericht en laat zien dat de zogenaamde moslim een brandweerman was met helm, masker en vuurbeschermende kleding. In het beeld dat volgens de VRT afkomstig is uit een live-video van CNBC zijn meerdere brandweermannen te zien.
Verval van Europa
Ook worden er complotten gezien door verschillende zaken aan elkaar te linken. Zo tweette de Duitse AfD-politica Alice Weidel: "Tijdens de heilige week brandt de Notre-Dame. In maart was er brand in de op een na grootste kerk in Parijs, de Saint-Sulpice. In februari: 47 aanvallen in Frankrijk. Er is steeds meer intolerantie en discriminatie tegen christenen in Europa."
In veel theorieën wordt de brandende Notre-Dame als westers of christelijk symbool gebruikt als metafoor van de ondergang van de westerse of christelijke beschaving, onder meer door de Vlaamse politicus Dries van Langenhove van Vlaams Belang.
Volgens socioloog Jaron Harambam van de Universiteit van Amsterdam, die onderzoek doet naar complottheorieën, is dat niet verrassend, juist omdat de oude kathedraal zoveel symbolische waarde heeft. "Binnen extreem- en populistisch rechts is het idee van 'de grote overname' een belangrijk thema, dus dat moslims samen met de elite Europa overnemen. Zo'n brand wordt dan geframed in een verhaal met een grotere betekenis."
Het naschrift in de tweet van Van Langenhove is ook typerend voor complottheorieën, zegt Harambam. Want een kenmerk is dat zo'n bewering nooit getoetst kan worden en daardoor ook niet onderuit kan worden gehaald.
Los daarvan zijn ze ook moeilijk te weerleggen door journalisten, wetenschappers of politici. Die worden allemaal gezien als de elite, waartegen het wantrouwen vanuit deze groepen steeds groter wordt.
Brand in de Al-Aqsamoskee
Niet alleen moslims spelen een grote rol in de complottheorieën. Ook het CIDI, het Centrum Informatie en Documentatie Israël, trekt aan de bel vanwege de vele complotten waarbij moslims, maar ook joden de schuld krijgen:
Vanuit islamitische hoek is er met betrekking tot joden nog een heel andere complottheorie die de ronde doet. De Al-Aqsa-moskee in Jeruzalem, één van de drie heilige plaatsen in de islam, stond op hetzelfde moment in brand als de Notre-Dame.
Dat is waar, maar de brand was kleiner en snel geblust. Toch menen veel complotdenkers dat de Notre-Dame bewust is aangestoken, om zo de aandacht af te leiden van de afbrandende Al-Aqsa. De gedachte daarachter is dat de Israëlische premier Netanyahu plannen zou hebben om de moskee dan te vervangen door een (joodse) tempel.
