'Notre-Dame is een schatkamer met de hele Franse ziel'

"Een internationaal symbool" en "de trots van Parijs", zo omschrijft de Nederlandse Parijzenaar en Frankrijk-kenner Wilfred de Bruijn de Notre-Dame. "Deze brand is afschuwelijk."

Iets voor 19.00 uur brak er brand uit in de Parijse kathedraal met de twee stompe torens. Volgens de politie is het vuur mogelijk ontstaan tijdens restauratiewerkzaamheden.

Kunstschatten

Het gotische bouwwerk op het eilandje Île de la Cité in de Seine is een belangrijke toeristische trekpleister met miljoenen bezoekers per jaar. "Niet alleen godsdienstig is de Notre-Dame belangrijk, maar ook op cultureel vlak", zegt De Bruijn. "Voor Frankrijk is het een essentieel gebouw. Wie is er niet als toerist geweest?"

Volgens de Frankrijk-kenner en kunsthistoricus gaat het om niet zomaar een kerk. "Alle Parijzenaren identificeren zich ermee, of ze nou gelovig zijn of niet. Het bevat enorm veel kunstschatten en beeldhouwwerken. Het is een symbolische schat die verloren dreigt te gaan voor de Fransen én voor de mensheid. De Notre-Dame heeft zo'n plek in ons hart, ik heb tranen in mijn ogen."

Het historische bouwwerk is onder veel Nederlanders ook bekend door het verhaal over De Klokkenluider van de Notre Dame, van de 19de-eeuwse schrijver Victor Hugo. Het is een van de bekendste Franse verhalen, dat zich vrijwel volledig afspeelt in de beroemde kathedraal.

Aanslagen

Het sinds 1991 tot Werelderfgoed gerekende bouwwerk is 130 meter lang en heeft vijf zogenoemde schepen (ruimtes). De trap naar een van de torens telt bijna 370 treden. In 2013 werden er ter ere van het 850 jaar bestaan negen bronzen klokken gegoten.

De oude waren versleten en klonken niet meer helemaal zuiver. Ze luiden alleen bij hoogte- of vooral dieptepunten in de Franse natie. De laatste keer was na de aanslagen in november 2015.

Franse revolutie

De kathedraal biedt plaats aan maximaal 9000 personen. "Een kerk van enorme proporties", zegt De Bruijn. "Volgens mij staat er in Nederland geen kerk van dit formaat."

Maar bovenal is hij meer dan 850 jaar oud. "De eerste steen is gelegd in 1163", zegt de Bruijn. "Dat is ongelooflijk oud. En het is een gebouw dat ook de Franse Revolutie redelijk goed is doorgekomen."

Na het begin van de bouw van de kathedraal werd er bijna twee eeuwen aan gewerkt. Gek genoeg zijn de twee klokkentorens van 69 meter hoog om onduidelijke redenen nooit afgemaakt.

Begin 19e eeuw, na de volksopstand, verkeerde de Notre-Dame in slechte toestand. Vijftig jaar later begon daarom een grote renovatie die 23 jaar duurde. Het bijzondere orgel in de kerk met 7000 pijpen is eind vorige eeuw helemaal gerenoveerd.

Schatkamer

Volgens De Bruijn gaat het om "meer dan een prachtige verzameling stenen. Het is een schatkamer waarin de hele Franse ziel vanaf de Middeleeuwen is samengevat in fysieke vorm."

"De enorme façade met de twee grote torens. De gigantische afmetingen, de stenen gewelven, de beeldhouwwerken en de kapellen. En als je onder de spits stond, die fantastische glas-in-lood-ramen waar dan de zon doorheen scheen."

Dat de Notre-Dame van grote waarde is, blijkt wel uit de belangrijke gebeurtenissen die er hebben plaatsgevonden. In 1804 kroonde Napoleon zich hier onder andere tot keizer van Frankrijk en in 1970 vond de staatsbegrafenis van generaal Charles de Gaulle er plaats.

Dat juist dit belangrijke bouwwerk nu voor de ogen van de Fransen wordt verwoest, hakt er enorm in. De Bruijn: "Ik vrees het ergste en met mij vele Fransen. Er wordt gesproken over een nationaal trauma en dat is niet onterecht."