Stoppen met oppikken bootmigranten 'zeer verontrustend nieuws', zegt Sea-Watch

Reddingsorganisatie Sea-Watch is bezorgd over het lot van de bootmigranten die binnenkort vanuit Libië de oversteek naar Europa wagen. "De kans om te overlijden wordt voor hen steeds groter", zegt woordvoerder Jelle Goezinnen.

Vandaag werd bekend dat de Europese Unie vanaf maandag geen migranten meer oppikt van de Middellandse Zee. De twee schepen die nu nog onderdeel uitmaken van operatie Sophia gaan terug naar de haven. Wel blijven enkele helikopters en verkenningsvliegtuigen beschikbaar om vanuit de lucht te speuren naar smokkelaars.

De vraag is alleen wie de bemanning vervolgens moet inseinen als er een migrantenboot in problemen wordt gespot. In de nieuwe missie-afspraken staat daarover niets. "Ze kunnen niemand oproepen, dus gaan er mensen verdrinken. Iets anders is niet mogelijk", verwacht Goezinnen.

'Libië heeft capaciteit niet'

De suggestie dat de Libische kustwacht kan meehelpen, wijst hij rigoureus van de hand. "Ik noem het altijd de 'zogenoemde' kustwacht. In een land als Libië, waar geen centraal gezag is, kan je niet spreken van een echte kustwacht. Ze hebben ook helemaal de capaciteit niet." Daarnaast zijn de omstandigheden waaronder migranten in Libië worden vastgezet erbarmelijk.

Ook particuliere organisaties zoals Sea-Watch hebben te weinig mogelijkheden om meer migranten te redden, geeft Goezinnen toe. "We zullen doen wat we kunnen, maar dit is echt een vraagstuk voor de Europese Unie."

Volgens VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR verdronken vorig jaar meer dan 2200 mensen tijdens hun oversteek op de Middellandse Zee. Goezinnen: "Dat zijn er 2200 te veel. Er moet juist veel meer reddingscapaciteit vanuit de EU komen."

Bijkomend probleem is dat er nog nauwelijks hulporganisaties actief zijn voor de Libische kust. Momenteel is het er maar één: het schip Alan Kurdi van Sea-Eye is sinds gisteren in het gebied. Daar zoeken de reddingswerkers naar de 41 opvarenden van een rubberboot van wie al drie dagen niets meer is vernomen.

Ook Sea-Watch zou graag weer richting het gebied vertrekken, maar dat mag volgens Goezinnen niet van de Nederlandse overheid. Hij zegt dat de Sea-Watch 3, die onder Nederlandse vlag vaart, niet kan varen vanwege nieuwe regels die door minister Van Nieuwenhuizen zijn afgekondigd. "Daarover zijn we nog met het ministerie in gesprek."

Blijven voor mogelijke reddingsacties op zee de koopvaardijschepen over. Volgens het internationaal zeerecht zijn kapiteins verplicht mensen in nood of drenkelingen op te pikken. Maar zoveel scheepvaartverkeer is er niet voor de Libische kust, laten trackers op internet zien. Ook varen schepen migranten regelmatig moedwillig voorbij, stelde Artsen zonder Grenzen vorig jaar nog, omdat ze niet zeker zijn dat ze de mensen in Europa aan land kunnen brengen.

Overigens zijn de aantallen migranten die de oversteek vanuit Libië naar Italië en Malta wagen, flink afgenomen. Volgens VN-migratieorganisatie IOM hebben dit jaar 398 migranten via zee Italië bereikt en 136 Malta. Ter vergelijking: in Griekenland en Spanje kwamen dit jaar al meer dan 5000 bootmigranten aan.