Steeds meer informatie over aanslag en verdachte, motief nog niet bekend

De dag na de aanslag in Utrecht was er vooral rouw. Op de plek waar gisteren drie mensen werden doodgeschoten is een bloemenzee ontstaan. Over het motief van hoofdverdachte Gökmen T. is nog altijd niets duidelijk. Wel is er vandaag meer bekend geworden over de slachtoffers en over het strafrechtelijke verleden van T. Ook was er een nieuwe aanhouding. Een overzicht van alle gebeurtenissen op the day after.

De slachtoffers zijn een 19-jarige vrouw uit Vianen, een man van 28 uit Utrecht en een man van 49, eveneens uit Utrecht. Volgens het Openbaar Ministerie is er uit het onderzoek tot nog toe gebleken dat er geen relatie is tussen de hoofdverdachte en deze slachtoffers.

"Tot dusver wordt er ernstig rekening gehouden met een terroristisch motief", zei het Openbaar Ministerie vandaag verder. Dat komt onder meer door het briefje dat in de vluchtauto is gevonden. Wat daar op staat, is nog niet bekendgemaakt. Andere motieven worden ook niet uitgesloten.

De politie kwam T. gisteren op het spoor, naar verluidt doordat hij aan het internetbankieren was. Zijn bankverkeer zou live zijn gevolgd, meldden het AD en de Telegraaf. T. zou via de mobiele telefoon van een bekende een geldbedrag hebben overgemaakt. Toen de politie die telefoon traceerde, leidde het signaal naar de woning aan de Oudenoord waar de 37-jarige hoofdverdachte werd opgepakt.

Gökmen T., de buurman met vele gezichten

Stukje bij beetje komt er ook meer informatie binnen over hoofdverdachte Gökmen T. Volgens mensen die hem kennen, heeft hij vele gezichten. Soms is hij een vrome moslim, zeggen ze, met baard en lang gewaad. Maar de meesten kennen hem vooral als alcoholdrinker en drugsgebruiker, die in de buurt waar hij woonde vaak overlast veroorzaakte. "Op het begin was hij vrij rustig, maar later gebeurden er steeds vaker rare dingen", zegt een buurtbewoonster die anoniem wil blijven.

"Hij dronk, gebruikte waarschijnlijk drugs, er kwamen heel vaak dealers en andere vreemde mensen. In de hal van de flat werd het vies, er lagen sigaretten en blikjes bier op de grond, er werd geplast. Wij besloten op een gegeven moment om een beetje afstand te nemen."

Buurtbewoners waren soms bang voor hem, vertelt de vrouw verder. "Op een nacht was hij heel hard aan het schreeuwen, springen en met deuren aan het smijten. Hij hing zelfs over het balkon. We waren niet eens bang voor onszelf, maar vooral dat hij zichzelf iets aan zou doen."

Toen ze gisteren zijn foto voorbij zag komen in het nieuws, was ze verbaasd. "Eerst had ik het niet echt door, maar toen zag ik zijn naambordje bij de deur en besefte ik ineens: dat is de buurjongen. Ik vond het heel erg. Dat hij tot zoiets in staat was, hadden we niet verwacht."

In deze video zie je wat we tot nu toe weten over Gökmen T. Tip: zet je geluid aan:

Gökmen T. is in het verleden vaker in aanraking geweest met justitie. Sinds 2012 stond hij al zeker zes keer terecht:

Waarom was T. vrij?

Een vraag die veel mensen hebben: waarom liep T. vrij rond? Dat heeft ermee te maken dat hij nog tegen een uitspraak in hoger beroep kon gaan en zijn veroordeling dus nog niet definitief was. "Iedere verdachte mag in principe zijn rechtszaak in vrijheid afwachten", legt NOS-justitieredacteur Remco Andringa uit.

"Een verdachte hoeft pas een gevangenisstraf uit te zitten als een uitspraak definitief is. Alleen bij heel ernstige delicten wordt iemand in voorarrest gehouden. Bij winkeldiefstal of een inbraak gebeurt dat vaak niet, omdat het voorarrest dan langer zou duren dan de straf die uiteindelijk wordt opgelegd", zegt Andringa.

'Met de kennis van nu een nachtmerrie'

Voor de verkrachting waarvoor T. in 2017 werd gearresteerd, werd hij een maand later onder voorwaarden vrijgelaten. Maar hij werkte niet mee aan een persoonlijkheidsonderzoek en een rapport van de reclassering, daarom werd hij afgelopen januari opnieuw vastgezet.

Eind vorige maand verklaarde T. voor het gerechtshof uitdrukkelijk dat hij nu wel zou meewerken aan onderzoeken. Daarop werd hij op 1 maart weer voorwaardelijk vrijgelaten. Het Openbaar Ministerie was het daarmee eens. Het gerechtshof dat T. vrij liet, noemt de vrijlating van Gökmen T. juridisch juist, maar "met de kennis van nu een nachtmerrie".

Het Openbaar Ministerie meldde vanavond dat er een nieuwe verdachte is aangehouden. Het gaat om een 40-jarige Utrechter. De twee andere mannen die vastzaten zijn vrijgelaten. Zij worden niet meer verdacht van betrokkenheid bij de aanslag.

Een plek van troost

Het 24 Oktoberplein, de plek van de aanslag, is inmiddels een plek geworden waar Utrechters troost bij elkaar vinden. Onder anderen premier Rutte en minister van Justitie en Veiligheid Grapperhaus hebben er bloemen neergelegd. Ook de bouwvakkers die gisteren aan het werk waren op het plein, legden bloemen neer.

In de Tweede Kamer werd aan het begin van het Vragenuurtje een minuut stilte gehouden. Niet alleen de slachtoffers van Utrecht werden herdacht, maar ook werd er stilgestaan bij de mensen die vrijdag omkwamen bij de aanslag in Nieuw-Zeeland.

Kamervoorzitter Arib zei dat Nederland diep getroffen is door de gebeurtenissen in Utrecht. "Opeens gingen de beelden die we eerder hebben gezien van aanslagen in Brussel, Londen en Parijs over ons eigen Utrecht", zei ze. Premier Rutte noemde de gebeurtenissen in Utrecht geen boze droom, maar de harde realiteit.

Na de minuut stilte zei minister Grapperhaus tijdens het vragenuurtje dat de politie en het OM alle ruimte moeten krijgen om vragen over de gebeurtenissen in Utrecht te beantwoorden, ook over het motief van de schutter. PVV-leider Wilders wilde vandaag nog een apart debat over de gebeurtenis in Utrecht, maar kreeg daar niet genoeg steun voor.

Condoleanceregister

Voor iedereen die er behoefte aan heeft, heeft de gemeente Utrecht een online-condoleanceregister geopend. Op deze website kunnen mensen hun blijk van medeleven achterlaten. Wie fysiek een condoleance wil overbrengen kan terecht op het Stadskantoor of bij wijkservicecentrum Vleuten-De Meern.