"We hebben dagelijks te maken met onveilige situaties. Misschien heb ik volgende week wel een mes tussen mijn ribben. En dan is het te laat." Deze medewerker van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) maakt zich grote zorgen over zijn werkomstandigheden in de azc's. En hij is lang niet de enige.
De FNV richtte twee weken geleden een meldpunt in voor COA-personeel op gewone opvanglocaties. Er kwamen meer dan zestig verontrustende meldingen binnen. "Over agressie, intimidatie, gevechten, drugsgebruik. En die meldingen kwamen vanuit het hele land", zegt bestuurder Debbie van Leiden.
De vakbond wil dat het COA actie onderneemt. Volgens de FNV zijn er meer medewerkers en meer beveiliging nodig op de locaties en moet er een onderzoek naar de veiligheid van de gebouwen komen. "Er moet met het personeel worden gesproken en spijkers met koppen worden geslagen."
Meer ogen en handen
Twee COA-medewerkers vertellen aan Nieuwsuur anoniem over hun ervaringen. Het is voor hen verboden om met de pers te spreken, maar in hun ogen is de maat nu vol. Hoewel er intussen speciale opvang is voor probleemgevallen, de zogeheten aso-azc's, is er op de gewone locaties weinig verbetering te zien.
Volgens een man zijn er voortdurend spanningen in het asielzoekerscentrum waar hij werkt. "We zijn constant bezig met brandjes blussen. De incidenten worden frequenter en heftiger. Vaak is de agressie tegen medebewoners gericht, maar mijn collega's en ik kunnen ook aan de beurt zijn."
De situatie is volgens hem verslechterd, omdat de groep asielzoekers uit veilige landen groeit. "Het zijn jonge mannen die al enige jaren door Europa zwerven. Zij hebben in die tijd geleerd om te overleven, maar staan niet open voor begeleiding. Ze slokken veel tijd en aandacht op, terwijl ze eigenlijk in de minderheid zijn."
Volgens de andere COA-medewerker gaat het met name om mensen uit Noord-Afrika. "Ze komen uit landen als Tunesië, Libië, Marokko en Algerije. Ze weten dat ze hier asiel kunnen aanvragen en dat die procedure sowieso een paar maanden duurt. Ze zullen dat zoveel mogelijk proberen te rekken."
We hebben meer mensen op de locaties nodig, stevige mensen die overwicht uitstralen.
Hij vindt dat deze groep asielzoekers de opvang in Nederland vervuilt. "Deze mensen moet je apart opvangen en heel sober. Een soort bed-bad-brood. Ze vragen om een heel andere aanpak. Je moet ze bijvoorbeeld geen geld geven. En ze zouden zich elke dag verplicht moeten melden."
Ook de andere COA-medewerker vindt dat die groep asielzoekers niet thuishoort op de gewone locaties. "De andere bewoners hebben ontzettend veel last van deze groep. Ze voelen zich niet veilig, worden bestolen, bedreigd en geïntimideerd. Regelmatig worden ze ook ingezet voor criminele activiteiten."
Hij pleit voor meer handen en ogen op de locaties. "We hebben meer mensen nodig. Maar als het COA blijft vasthouden aan een bepaalde diploma-eis, dan gaan we er niet komen gezien de krapte op de arbeidsmarkt. We hebben gewoon wat stevige mensen nodig die overwicht uitstralen."
We accepteren het niet meer
Hij heeft het idee dat het bestuur van het COA niet echt weet wat er aan de hand is. "Ze kennen alleen de statistieken van de incidenten. Als je naar de directie een melding wil maken over incidenten en onveiligheid, dan wordt dat ook tegengehouden door bijvoorbeeld de locatiemanager."
De andere man werkt al meer dan 28 jaar bij het COA. "Ik heb veel incidenten meegemaakt, dat hoort erbij. Maar zoals het nu gaat, is het volstrekt onacceptabel. Ik ben geen beveiliger, maar ik zou eigenlijk een wapenstok en een kogelvrij vest bij me moeten dragen. Dit accepteren we niet meer."
Naar een 'specialistische setting'
Staatssecretaris Mark Harbers (Migratie) zegt in een reactie de overlast onacceptabel te vinden. "Het is een ernstige zaak dat deze medewerkers hiermee worden geconfronteerd. Het zorgt voor een grote belasting van de medewerkers van betrokken uitvoeringsinstanties, die alles op alles zetten om overlastgevers aan te pakken."
Volgens Harbers zijn er daarom in de afgelopen tijd verschillende maatregelen genomen en wordt er gekeken in hoeverre de overlastgevende asielzoekers verder kunnen worden aangepakt. Hij benadrukt dat Nederland daarbij wel gebonden is aan Europese regels. "Zo staan die detentie van vreemdelingen niet toe anders dan met het oog op uitzetting."
Milo Schoenmaker, net een maand bestuursvoorzitter van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers, zegt in Nieuwsuur dat de overlastgevende asielzoekers moeten worden overgeplaatst naar een andere plek, een "specialistische setting". Hij zegt te willen onderzoeken wat hiervoor de mogelijkheden zijn.
