Al jarenlang veroorzaken sommige asielzoekers grote overlast in gemeenten met een asielzoekerscentrum (azc). Het gaat vooral om Noord-Afrikanen en Oost-Europeanen die weinig kans maken op asiel. Om gemeenten te ontlasten, zijn anderhalf jaar geleden twee speciale centra geopend, onder de naam Extra Begeleiding en Toezicht Locatie (EBTL). Een in Amsterdam en een in Hoogeveen. Maar werkt dat?
Afgelopen week zijn voor het eerst journalisten toegelaten tot deze 'aso-azc's', zoals ze ook worden genoemd. Nieuwsuur mocht binnen opnamen maken en met het personeel spreken.
"Vaak heb je het over de avonden of juist de vroege ochtenden. De mentoren en woonbegeleiders, die staan in de frontlinie. Die krijgen echt alles mee. Dus dat is pittig.", zegt een medewerker die ons onherkenbaar te woord staat om zijn veiligheid en privacy te beschermen. "Als je een incident of calamiteit meemaakt en die is dusdanig ernstig dan word je sterk geadviseerd om met een traumapsycholoog te praten. Om het maar uit je systeem te krijgen."
Het centraal orgaan opvang asielzoekers (COA) constateert dat de omstandigheden in de EBTL zwaarder zijn dan in de normale opvang. Er komen steeds meer asielzoekers binnen, er is is relatief vaak politie-inzet nodig en een deel van de bewoners staat niet open voor begeleiding. Dat herkent de medewerker die wij spreken. "In het begin merk je wel dat bij een gedeelte van de groep die instroomt; die moet je eruit halen. Het gaat niet vanzelf."
Mohammed (hij wil alleen zijn voornaam kwijt) heeft een tijdje in een EBTL gezeten. Hij is homo en zijn vriend, ook een asielzoeker, veroorzaakte veel overlast. Ze werden van elkaar gescheiden ondergebracht in de EBTL's in Amsterdam en Hoogeveen. "Ze wilden me de hele tijd commanderen", vertelt hij. "Het was een streng regime. Alsof we criminelen waren."
Kijk hieronder naar hoe Mohammed de omstandigheden in de EBTL omschrijft.
De Algerijnse asielzoeker Tahar overleed in een EBTL. Hij had zware psychische en lichamelijke problemen, al bij aankomst in Nederland. In de EBTL in Hoogeveen escaleerde vorig jaar de situatie en komt Tahar om na een noodlottige val.
Volgens zijn advocaat had hij nooit naar de EBTL gestuurd mogen worden. "Ik heb hem leren kennen toen hij hier asiel aanvroeg. Hij had agressief gedrag naar anderen maar ook naar zichzelf toe. Hij heeft ook zichzelf meerdere keren gesneden. Elke dag was ik wel weer bang dat ik gebeld werd dat er iets was gebeurd."
Naar aanleiding van de dood van Tahar doet de inspectie onderzoek. De conclusie: het personeel van de EBTL's is onvoldoende in staat is om mensen met zware psychische problemen op te vangen.
De dood van de asielzoeker is bij het personeel hard aangekomen. Toch hebben de medewerkers het gevoel dat ze niet veel voor hem konden doen. Ook de medewerker die wij spreken kende Tahar. "Het is vreselijk. laten we dat vooropstellen. Het is alleen wel, ik wil niet zeggen dat het 'part of the job' is, maar het kan helaas gebeuren. Net als vechtpartijen en suïcide. Mensen die het leven niet meer zien zitten. Maar helaas zijn het delen van je werk die je tegenkomt."
