De slechte prestaties van Ajax in de eredivisie: wat zeggen de cijfers?

Ajax is de laatste weken in de eredivisie geen schim meer van de succesvolle ploeg van voor de winterstop. Het elftal van Erik ten Hag ging vorig weekend onderuit bij Heracles Almelo (1-0) en moet inmiddels rekening houden met een vijfde seizoen op rij zonder landstitel.

Ajax vierde Kerst met slechts twee punten achterstand op PSV (46 om 48) en een identiek doelsaldo. In de eerste speelronde na de winterstop stond Ajax bij het ingaan van de negentigste minuut (4-3 voor tegen Heerenveen) zelfs virtueel bovenaan, nadat PSV punten had verspeeld in Emmen (2-2).

Kik Pierie werkte in blessuretijd echter de 4-4 binnen en nu, drie speelronden verder, bedraagt de achterstand voor deze speelronde zeven punten. Het aantal van vier punten uit vier competitieduels brengt Ajax op een ranglijst over 2019 niet verder dan de twaalfde plaats.

De kenners wezen de afgelopen weken naar het trainingskamp in Florida of de (aanstaande) transfers van de belangrijkste spelers.

"Bij Frenkie de Jong liepen de emoties hoog op in De Kuip", aldus voetbalcommentator Jeroen Elshoff begin februari. "Er is zo veel gebeurd met die gozer deze week, misschien heeft dat hem toch wat gedaan. Je moet hiervoor bijna afgestudeerd psycholoog zijn en dat ben ik niet, maar het zal niet vreemd zijn als dat invloed heeft."

Maar, wat zeggen de cijfers?

De aanval

Ajax heeft het ook na de winterstop aanvallend gezien best op orde. In de eerste helft van de competitie scoorde de Amsterdamse ploeg gemiddeld 3,5 goal per wedstrijd, in het nieuwe jaar 3,0. Opvallend is dat alleen AZ dit jaar vaker scoorde dan Ajax (13 om 12 goals).

In de eerste competitiehelft schoot Ajax gemiddeld 20,8 keer op doel per wedstrijd. Dat is na de winterstop zelfs iets meer: 22,0. Het percentage 'op doel' is nagenoeg gelijk: 8,7 om 8,5. Ajax komt na de winterstop zelfs vaker in balbezit in de vijandelijke zestienmeter dan daarvoor.

Ook andere cijfers laten zien dat er in de opbouw weinig is veranderd: passnauwkeurigheid (86%-84%), balverlies (148-149) en balbezit (65,8%-62,8%).

De verdediging

Grote verschillen treden wel op als we de verdedigende statistieken naast elkaar leggen. Ajax staat na de winterstop per wedstrijd gemiddeld 20 balcontacten van de tegenstander in het eigen zestienmetergebied toe, terwijl dit aantal voor de winterstop op slechts 12,3 lag.

Ook komt de tegenstander per wedstrijd tot gemiddeld twee schoten op doel meer (5,3) dan voor de winterstop het geval was (3,3).

Dat resulteert in veel meer tegengoals na de winterstop. In de eerste helft van de competitie incasseerde Ajax gemiddeld 0,5 goal per wedstrijd. In dit kalenderjaar ligt dat gemiddelde op 2,8.

Alleen VVV-Venlo en Fortuna Sittard (allebei 12) incasseerden meer doelpunten dan de ploeg van Erik ten Hag (11).

Persoonlijke fouten

Uit de cijfers blijkt dat de tegengoals vaak vallen uit persoonlijke fouten. Zowel tegen Heerenveen, Feyenoord als Heracles gaven de Amsterdammers door grote persoonlijke fouten kansen en doelpunten weg.

Vorige week zaterdag (1-0 verlies) kon Heracles door vier van die persoonlijke fouten direct tot een doelpoging komen (waaruit ook de goal van Mohammed Osman voortkwam). Dat aantal 'persoonlijke fouten' lag bij geen enkele andere ploeg in een eredivisieduel dit seizoen zo hoog.

Ook tegen Feyenoord maakten de Ajacieden twee van dit soort fouten, iets wat voor de winterstop amper gebeurde.

Persoonlijke cijfers

Wat zegt dan nog de analyse van enkele spelers? Het is duidelijk dat in de eerste vier competitiewedstrijden van dit kalenderjaar de 'persoonlijke cijfers' ver achterbleven bij die van voor de winterstop. Twee voorbeelden.

Frenkie de Jong leed twintig keer balverlies tegen Heracles. Het hoogste aantal (balverliezen) voor De Jong in een officieel duel in Ajax 1 (69 wedstrijden in totaal). En dat terwijl juist De Jong altijd de speler bij Ajax is geweest die zeer secuur is in de passing en weinig balverlies lijdt.

De middenvelder speelde tegen Heracles een van zijn mindere wedstrijden. Zijn passnauwkeurigheid lag afgelopen zaterdag op 85 procent, in slechts twee competitieduels die hij dit seizoen speelde lag dat percentage lager.

Voorbeeld twee. Dusan Tadic legt doorgaans meer risico in zijn spel en lijdt daardoor doorgaans vaker balverlies dan De Jong, maar creëert daarmee ook een hoop kansen voor medespelers. De Serviër is namelijk de speler met de meest gecreëerde kansen uit 'open spel' dit eredivisieseizoen (52).

Maar in zijn vier duels na de winterstop kwam hij in totaal tot slechts drie gecreëerde kansen, minder dan één per duel dus. Zijn gemiddelde voor de winterstop lag nog op liefst 2,9 gecreëerde kansen uit 'open spel' per wedstrijd waarin hij in actie kwam.