Miljoenen voor ontwikkeling nucleair kankermedicijn bij NRG Petten
Bij het nucleaire instituut NRG in Petten komt een nieuwe onderzoekslocatie, waarin artsen uit verschillende ziekenhuizen gaan samenwerken met nucleaire experts om sneller nieuwe nucleaire geneesmiddelen te kunnen ontwikkelen. Aan het initiatief is een Europese subsidie van 6,8 miljoen euro toegekend.
De laatste jaren is er een sterk groeiende vraag naar dit soort medicijnen. Normaal duurt het 10 tot 15 jaar voordat nieuwe medicijnen daadwerkelijk op de markt komen. Maar door de samenwerking is de verwachting dat deze tijd tot de helft kan worden teruggebracht.
Het gaat vooral om middelen die worden ingezet bij de bestrijding van kanker. Maar ook bij de diagnose van hartproblemen en sommige infectieziektes kunnen nucleaire geneesmiddelen worden gebruikt.
Versnelling
Het initiatief voor de nieuwe testlocatie komt van NRG. Philippe Brouwers van NRG in Petten vertelt dat er al een paar jaar op kleinere schaal met artsen van het ziekenhuis Antoni van Leeuwenhoek wordt samengewerkt aan de ontwikkeling van nucleaire medicijnen.
Maar nu wordt die samenwerking uitgebreid met onder andere de universitaire ziekenhuizen in Amsterdam, Nijmegen en Rotterdam. Met het nieuwe testlab zal het onderzoek flink kunnen versnellen, zegt Brouwers. "Die versnelling is het gevolg van een bundeling van expertise. En het gebruik en uitbreiding van de nucleaire infrastructuur in Petten."
Een alternatief voor chemotherapie
Nucleaire geneesmiddelen worden steeds vaker ingezet, legt Wouter Vogel uit, als arts werkzaam in het Antoni van Leeuwenhoek in Amsterdam. Ze spelen een belangrijke rol in het stellen van een diagnose bij kanker. Maar ook in de behandeling van de ziekte.
"We vinden nu radioactieve stoffen die een behandeleffect geven. Omdat ze zo gericht in de tumor terechtkomen, lukt dat soms met meer effect en minder bijwerkingen dan chemotherapie."
"Het aantal typen tumoren waarvoor we dit soort stoffen beschikbaar hebben, is nu nog beperkt. Maar het worden er langzaam meer. En we hopen dat deze samenwerking een heleboel nieuwe mogelijkheden gaat geven."
Lagere prijzen
Vogel denkt dat het nieuwe centrum er ook toe kan leiden dat voorkomen wordt dat commerciële bedrijven extreem hoge prijzen voor medicijnen kunnen rekenen, zoals afgelopen week in het nieuws was.
"Ik denk dat we met dit centrum en deze samenwerking een kans krijgen om weer meer zelf te ontwikkelen en het meer in eigen hand te houden. En ook zelf invloed te hebben wie uiteindelijk de radioactieve stoffen kan verdelen en te zorgen dat het bij de goede mensen terechtkomt voor een goede prijs. Daar kunnen wij als Nederland een verschil maken, waar de hele wereld voordeel bij kan hebben."
Voorbeelden van kankersoorten waar nucleaire geneesmiddelen nu al of binnenkort ingezet kunnen worden zijn schildklierkanker, neuro-endocriene tumoren (bijvoorbeeld in darm of long), en prostaatkanker. De nieuwe testlocatie zal ertoe leiden dat nieuwe medicijnen "sneller, efficiënter en daarmee ook goedkoper" kunnen worden ontwikkeld, zegt Vogel.
Cisplatin
"Het eerste middel waarmee wij als Antoni van Leeuwenhoek aan de slag willen gaan in dit nieuwe centrum is het maken van een radioactieve vorm van cisplatin. Dat is de meest gebruikte vorm van chemotherapie. Daarvan weten we nog steeds niet goed hoe het zich in het lichaam verspreidt en welke tumoren er op reageren."
Met een radioactieve variant van het middel hopen de artsen al vooraf te kunnen bepalen welke patiënt ermee behandeld kan worden en welke niet. "Bij de laatste groep kan je dan een maandenlange behandeling besparen en meteen een alternatief gaan gebruiken."
Oude reactor
De reactor in Petten is verouderd en is de afgelopen jaren nogal eens stilgelegd vanwege technische problemen. Er bestaan al lange tijd plannen voor het bouwen van een nieuwe reactor, genaamd Pallas. Maar nog steeds is niet duidelijk of die er ook daadwerkelijk komt.
Toch zal dit niet snel de zoektocht naar nieuwe medicijnen in de weg zitten, verwacht Philippe Brouwers van NRG. "In 2019 zal duidelijk worden of de financiering voor een nieuwe reactor mogelijk is. Maar een levensduurverlenging van de huidige faciliteit is ook nog steeds een optie." Er wordt gekeken naar de mogelijkheid om de levensduur van de reactor met 10 jaar te verlengen.
Nieuwe koers
Woordvoerder Cora Blankendaal vult aan: "Hieraan zie je ook dat we bij NRG in Petten een andere koers aan het varen zijn. Waar ooit werd begonnen met energie-onderzoek, zie je nu de ontwikkeling van nucleaire geneeskunde en onze kennis van medische isotopen. Daardoor is er ook de vraag gekomen naar zo'n nieuwe faciliteit om hier de kennis te bundelen en nog meer nieuwe medicijnen te ontwikkelen."