Steeds meer Roemenen krijgen in Nederland te maken met mensenhandel en uitbuiting. Dat blijkt uit cijfers van de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en belangenorganisatie FairWork.
Het is een snel groeiende groep: arbeidsmigranten uit Roemenië. Sinds 1 januari 2014 is het voor Roemenen en Bulgaren mogelijk om in Nederland te werken zonder werkvergunning. In dat jaar verdubbelde het aantal Roemenen dat in Nederland werkte naar ruim 11.000. Vorig jaar werkten er al 45.580 Roemenen, blijkt uit cijfers van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Een groot deel van de Roemenen werkt in Nederland als uitzendkracht. Ze hebben vaak laaggeschoold en slecht betaald werk, zegt Helena Kosec van FairWork, een organisatie die opkomt voor de rechten van arbeidsmigranten. "Mensen die ons benaderen, werken vaak in sectoren als de bouw, de schoonmaak, de vleesindustrie of de haven. Vaak zijn het productiemedewerkers. Ze werken meestal in flexibele, zwakke contracten voor bepaalde tijd."
Met de groei van het aantal Roemeense arbeidsmigranten, groeien ook de klachten over de arbeidsomstandigheden, constateert Kosec. De afgelopen drie jaar kreeg FairWork 94 klachten van Roemenen, waarbij in totaal 560 mensen betrokken waren. Daarbij gaat het ten minste 50 keer om signalen van arbeidsuitbuiting, en 12 keer om slechte arbeidsomstandigheden.
"Heel vaak gaan de klachten over het te laat betalen van loon, een te laag salaris of over andere arbeidsrechtelijke zaken", zegt Kosec. "Ze hebben vaak geen contract of een contract in een taal die ze niet begrijpen. De huisvesting is niet in orde of ze mogen niet naar de dokter als dat nodig is."
Hoogleraar criminologie Jan van Dijk is vice-voorzitter van een commissie die aan de Raad van Europa rapporteert over mensenhandel. Hij denkt dat het probleem groter is dan de cijfers laten zien. "Het gaat om honderden mensen die een klacht indienen. Maar dat is het topje van de ijsberg. Het wijst erop dat we hier met een structureel probleem te maken hebben."
De Nationaal Rapporteur Mensenhandel, die officieel registreert wie slachtoffer is van bijvoorbeeld arbeidsuitbuiting, signaleert ook dat de problemen rond de groep Roemeense arbeidsmigranten groeien. Waren er in 2013 nog vijf gemelde Roemeense slachtoffers, in 2017 waren 28 Roemenen slachtoffer van arbeidsuitbuiting. "Op zich gaat het om kleine aantallen", zegt een woordvoerder van de Nationaal Rapporteur. "Maar er is recent wel een duidelijke toename te zien."
Mensenhandelexpert Van Dijk schat op grond van onderzoek dat 5 à 10 procent van de arbeidsmigranten wordt uitgebuit. "Dus dan heb je het over duizenden gevallen van arbeidsuitbuiting van Roemenen in Nederland."
Hij vindt dat er meer moet gebeuren om het probleem onder controle te krijgen. "Als je ziet dat er maar zo'n dertig bij de inspectie bekend worden en dat er nog maar twee of drie veroordelingen zijn, dan is het wel duidelijk dat we veel meer moeten doen."
