Luuk Mulder en Saskia Dekkers
Luuk Mulder en Saskia Dekkers
Het staat niet op de officiële agenda, toch is het waarschijnlijk een van de meest besproken onderwerpen van de EU-top in Brussel vandaag; de Italiaanse begroting. De "begroting van het volk", zoals de Italiaanse leiders het noemen, moet het armlastige Italië weer op de been brengen.
Maar de plannen voor enorme investeringen baren de Europese leiders grote zorgen. De staatsschuld is hoog en zal hiermee ver boven de Europese normen uitgroeien. Onacceptabel, vindt Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie. Ook de Italiaanse rekenkamer keurde de begroting af. Maar de Italiaanse bevolking is juist erg enthousiast over de plannen.
Geen uitkeringen
Italië kent geen systeem van uitkeringen zoals wij dat in Nederland kennen. Geen werk betekent geen inkomen. Dus is het een drukte van belang bij het arbeidsbureau in Cinecitta, Zuid-Rome.
Met 270.000 ingeschreven werkzoekenden is dit een van de grootste arbeidsbureaus van Europa. Hier zijn ze erg enthousiast over de begrotingsplannen, vooral over het idee van het burgerinkomen: een soort bijstandsuitkering voor de allerarmsten. Zo'n 5 miljoen Italianen zullen hierop aanspraak kunnen maken. Met 9 miljard euro is het burgerinkomen de grootste kostenpost in de begroting.
Amanda Zingone (58) is een van de werkzoekenden. Al anderhalf jaar is ze op zoek naar een baan, maar het wil maar niet vlotten. "Waar ik van leef?", vraagt ze, zuchtend. "Het leven zonder werk is echt een ramp, je bent puur aan het overleven. Het burgerinkomen kan veel mensen helpen."
Als eerste het burgerinkomen, dat gaat er komen!
In de Alpenstad Aosta heeft regeringspartij de Vijfsterrenbeweging een partijbijeenkomst. Het burgerinkomen wordt hier met hand en tand verdedigd, terwijl de EU het plan veel te duur vindt.
"In deze begroting zitten de onderwerpen waar we altijd hard voor hebben gevochten", betoogt Vijfsterren-senator Susy Matrisciano op het podium. "Als eerste het burgerinkomen, dat gaat er komen! Samen met de hervorming van de arbeidsbureaus. Deze begroting wordt van alle kanten aangevallen. Dat zijn we inmiddels gewend, maar wij weten wat ons doel is: het behartigen van de belangen van de Italiaanse burger."
Sesbastiana Spitale, een aanhanger van de Vijfsterrenbeweging, juicht haar senator toe. Ze is laaiend enthousiast over de begrotingsplannen. Over de bezwaren van de Europese Commissie is ze duidelijk, "Die commissieleden zijn bezig met hun verkiezingscampagne, ze zijn bang voor partijen die opkomen voor de belangen van het volk."
Felle strijd
Ondertussen worden de markten steeds onrustiger van de ontwikkelingen in Italië. Volgens Francesco Galetti van het adviesbureau Policy Sonar bereidden de Italianen zich voor op een felle strijd met de Europese Commissie en zullen ze deze onrust proberen voor hun eigen gewin te gebruiken.
"De Italiaanse leiders zijn op zoek naar martelaarschap", zegt Galetti. "Hoe onrustiger de markten zullen reageren op de ontwikkeling in Italië, hoe groter de kans is dat Salvini en Di Maio het monster van de italexit uit de kast zullen hallen. Daar zullen ze veel mee kunnen forceren."
Kettingreactie
Financieel analisten waarschuwen dat de toename van de Italiaanse staatsschuld een kettingreactie in gang kan zetten die tot grote problemen kan leiden van de Europese financiële sector.
Aangezien het overgrote deel van de Italiaanse staatsschuld is ondergebracht bij Italiaanse banken, kan er een domino-effect ontstaan als Italië zijn schulden niet kan aflossen. Dat betekent dat de Italiaanse banken in de val van de overheid meegetrokken zullen worden. Daar zullen banken in andere Europese landen ook de dupe van worden.
Maar de Italiaanse regering is niet onder de indruk van de doemscenario's. "Hoe moeten we de economie dan laten groeien?", roept staatssecretaris Andrea Cioffi van economische ontwikkeling. "Door bezuinigingen? Door verder te gaan met het beleid dat we altijd al zagen en in feite heel weinig heeft opgeleverd?"
Hij vervolgt: "Bezuinigingsbeleid is een beleid van krimp. Wij moeten de moed hebben om Italië - nee, Europa - naar een nieuwe toekomst te brengen. Lef tonen betekent experimenteren."
