Omstreden politicus wint eerste ronde presidentsverkiezingen Brazilië
In Brazilië heeft de omstreden politicus Jair Messias Bolsonaro (63) de eerste ronde van de presidentsverkiezingen gewonnen. De uiterst rechtse Bolsonaro kreeg 46,3 procent van de stemmen. Omdat de winnaar minder dan de helft van de stemmen heeft gehaald, volgt eind oktober een tweede ronde.
Bolsonaro heeft zijn aanhangers beloofd criminaliteit en corruptie keihard aan te pakken. Hij wordt ook wel de 'Tropische Trump' genoemd en is omstreden vanwege bijvoorbeeld zijn standpunten over homoseksualiteit en het invoeren van de doodstraf.
"Het is duidelijk: de Brazilianen zijn de gevestigde orde zat", vertelt correspondent Marc Bessems in het NOS Radio 1 Journaal. Brazilië heeft in de afgelopen jaren te maken gehad met zowel een economische- als politieke crisis. "En eigenlijk zitten ze er nog steeds in. Het ene na het andere corruptieschandaal komt aan het licht. Het vertrouwen in de politiek en met name de traditionele partijen is weg."
Dat zie je ook terug in de Senaatsverkiezingen, legt Bessems uit. "Er waren 32 senatoren die probeerden om herkozen te worden. Daarvan is het maar acht gelukt. Dus 24 van die oude rotten moeten vertrekken."
Voor de meeste mensen is het kiezen wie ze het minst haten.
In de tweede ronde doen geen dertien kandidaten mee zoals nu het geval was, maar slechts twee. De winnaar wordt de opvolger van de huidige president Michel Temer. Bolsonaro moet het opnemen tegen de linkse kandidaat Fernando Haddad van de Arbeiderspartij. Die haalde in de eerste ronde 29 procent van de stemmen.
"Het zijn twee uitersten van de Braziliaanse politiek op dit moment", legt Bessems uit. "Bolsonaro is aartsconservatief, zeer autoritair en heel veel mensen zijn bang dat hij een gevaar kan zijn voor de democratie. Hij verdedigt bijvoorbeeld het militaire regime, een militaire dictatuur."
Bolsonaro heeft zijn aanhangers beloofd criminaliteit en corruptie keihard aan te pakken. Hij is omstreden vanwege bijvoorbeeld zijn standpunten over homoseksualiteit en het invoeren van de doodstraf. Vooral onder vrouwelijke kiezers is de conservatieve Bolsonaro impopulair.
De partij van Haddad zit aan de andere kant van het politieke spectrum. Het is de linkse arbeiderspartij van oud-president Lula die nu in de gevangenis zit vanwege corruptie. "Het waren heel veel corruptieschandalen de afgelopen jaren en de arbeiderspartij stond dan toch vaak in het middelpunt. Dus heel veel mensen haten de arbeiderspartij."
Volgens Bessems wordt het in de tweede ronde voor de meeste Brazilianen kiezen voor wie ze het minst haten:
Haddad zei nadat het duidelijk was geworden dat Bolsonaro heeft gewonnen dat de democratie in Brazilië in gevaar is. Hij riep op tot nationale eenheid om zijn tegenstander te verslaan.
Impopulair
Jair Messias Bolsonaro leidde in alle peilingen voorafgaand aan de verkiezingen van zondag, maar de verwachtingen waren dat hij ergens hoog in de 30 procent bleef steken. "Wat ook verrassend was, is hoe zijn mensen het verder hebben gedaan", zegt Bessems. Er waren niet alleen presidentsverkiezingen: ook werden gouverneurs gekozen, leden van het federale congres, leden van de deelstaatparlementen en leden van zowel het Huis van Afgevaardigden als de Senaat.
"Je ziet dat eigenlijk alle bondgenoten van Bolsonaro het daar heel goed hebben gedaan. Bijvoorbeeld in de deelstaat Rio de Janeiro. Daar waren ook verkiezingen voor de gouverneur. De kandidaat van Bolsonaro maakte in de peilingen eigenlijk geen kans, maar hij heeft toch gewonnen. Althans, de eerste ronde met 40 procent. Dat is een verrassing en dat zie je op meer plekken in Brazilië."
Om middernacht onze tijd waren alle stembureaus in de grootste economie van Latijns-Amerika gesloten. Bijna 150 miljoen Brazilianen mochten stemmen.
Bolsonaro zelf bracht zijn stem uit vergezeld door een verpleegster. Vorige maand overleefde hij een aanslag. Een man stak hem met een mes in zijn buik.
