De neerwaartse spiraal van Emmanuel Macron

En wéér is een Franse minister afgetreden. Nu is het Gérard Collomb, de minister van Binnenlandse Zaken, die vertrekt. Zijn vertrek is een van de vele klappen die president Emmanuel Macron in korte tijd heeft gekregen, zegt correspondent Frank Renout.

Collomb is al de derde minister die de afgelopen zes weken is opgestapt. "Dit is een enorme tegenslag", zegt Renout. "Collomb is een vertrouweling van Macron. Hij was in 2016 een van de eerste politieke zwaargewichten die zich achter Macron schaarde. Hij was tot tranen geroerd bij de inhuldiging van Macron - dat zijn hier in Frankrijk iconische beelden geworden."

De voormalig burgemeester van Lyon kreeg onder de nieuwe president een van de zwaarste posten toebedeeld: minister van Binnenlandse Zaken. Hij was verantwoordelijk voor grote dossiers als terreurbestrijding en de strenge asielwet. Maar de laatste tijd had hij openlijk kritiek op zijn president.

Stijl of inhoud

"Dat ging vooral om de stijl van Macron, niet om de inhoud", zegt Renout. "Collomb vond de stijl van de president solistisch; hij zou niet meer naar anderen luisteren." Hij zou te veel zijn eigen gang gaan en adviezen negeren.

Eind augustus stapte de populaire milieuminister Nicolas Hulot al op en een week later minister van Sport Laura Flessel. Waar Flessel daar persoonlijke redenen voor had, besloot Hulot te vertrekken uit onvrede met Macrons beleid. Hij was teleurgesteld over de milieuambities van de regering.

Hulots vertrek was pijnlijk voor Macron. "Hij was een van de populairste ministers. Hij stond bekend als het 'linkse geweten' van de regering. "Dat straalde ook af op Macron. Als dat linkse geweten wegvalt, wordt het imago van een rechtse president, een president van de rijken, bevestigd".

Beroerde peilingen

Naast de kritiek in politieke kring heeft de Franse president het ook bij de kiezer te verduren. In opiniepeilingen doet hij niet goed meer, terwijl het publiek hem in mei nog steunde. In sommige peilingen is nu nog maar 19 procent van de kiezers positief over Macron. Bij andere staat zo'n 30 procent achter hem.

Franse presidenten scoren vaak slecht in opiniepeilingen, maar Macron spant de kroon. De vorige president François Hollande ging niet voor een tweede termijn als president, omdat hij er in de peilingen zo slecht voor stond. Macron staat er op dit moment slechter voor dan Hollande in dezelfde periode van zijn presidentschap. Die zat bovendien in het Élysée ten tijde van een flinke economische crisis. Macron heeft de wind nu in de rug, maar kan daar niet van profiteren.

Volgens de president komt dat doordat hij vooral aan het zaaien is geweest; maatregelen doorvoeren die op de lange termijn pas effect hebben. "Volgens Macron moet je niet binnen een paar maanden resultaat verwachten. Dat duurt soms jaren."

Lijfwacht

Maar de Fransen hebben daar het geduld niet voor. Mede door ministers die opstappen, en de rel van de zomer: een gewelddadige lijfwacht van Macron die een demonstrant te lijf ging. Bij een betoging in Parijs werkte Alexandre Benalla een man tegen de grond en sloeg hem. Beelden daarvan verschenen online:

Dat voorval zette mede het vertrek van Collomb in gang. Hij was als minister verantwoordelijk voor de politie en moest over de kwestie voor een parlementaire enquêtecommissie getuigen. "Collomb werd naar voren geschoven om de kastanjes uit het vuur te halen", zegt Renout. "Hij vond dat niet leuk. Collomb voelde dat hij als zondebok moest optreden. Dat heeft bij hem meegespeeld om op te stappen."

Om zijn populariteit nu op te poetsen neemt Macron maatregelen. Zo heeft hij bijvoorbeeld een omstreden lastenverzwaring voor gepensioneerden deels teruggedraaid. "Dat doet hij duidelijk om de onvrede in te perken", zegt Renout. De president moet wel, want volgend jaar zijn er Europese verkiezingen. "Hij is bang voor een electorale nederlaag, want Marine Le Pen hijgt in zijn nek."