Prikkelarme omgevingen: deze initiatieven gingen de supermarkt voor

• Sjors Beukeboom

  redacteur Online

Hoogsensitiviteit staat op de kaart nadat een supermarkt in Sint-Michielsgestel een prikkelarm uurtje voor autistische en hooggevoelige mensen aankondigde. Niet alleen mensen met autisme hebben baat bij minder prikkels, zegt Iris van Heesch van stichting Onbeperkt Genieten. Zij zet zich in voor prikkelarme initiatieven. "Veel meer mensen hebben last van prikkels."

Amerikaans onderzoek wijst uit dat 15 tot 20 procent van de wereldbevolking weleens last heeft van te veel prikkels. Joli Luickx van de Nederlandse Vereniging voor Autisme herkent die cijfers. "Wij merken een grote behoefte aan prikkelarme omgevingen en er zijn veel te weinig prikkelarme initiatieven."

Prikkelarm museum en concert

Het Van Abbemuseum in Eindhoven pioniert in samenwerking met stichting Onbeperkt Genieten met prikkelarme rondleidingen. "Net als de supermarkt, is een museum een zeer prikkelrijke omgeving", zegt Marleen Hartjes van het museum. "We dimmen de lichten, bieden een rustruimte en we zetten geluids- en video-installaties uit. Bezoekers weten voorafgaand aan het bezoek welk deel van het museum open is en hebben een koptelefoon op, zodat ze zelf kunnen kiezen wat ze wel en niet willen horen."

In het kader van de Autismeweek organiseerde Stichting Gigant vorig jaar een prikkelarm concert, vertelt Roeland Robert van de stichting die zich inzet voor het cultuurparticipatie in Apeldoorn. Hij kwam erachter dat prikkels heel divers binnenkomen. "We hielden een concert zonder grote uitschieters met klanken en volume."

Maar er waren ook video's te zien tijdens het concert en dat had impact op de bezoekers. "Het blauwe licht van de schermen veroorzaakte toch problemen bij sensitieve bezoekers." Volgend jaar wil Robert weer een prikkelarm evenement organiseren. "Zo finetunen we onze antenne voor deze doelgroep."

Een andere prikkelrijke omgeving is de kermis, een plek waar weinig hooggevoeligen zich wagen. Daar wilde de Tilburgse kermis vorig jaar iets aan doen. Zij introduceerden een prikkelarme kermis voor hoogsensitief publiek. Twee uur lang werden geluidsinstallaties gedempt en lichten gedimd. Deze zomer werkten ook vier andere kermissen mee aan een prikkelarme proef.

Voor hooggevoelige kinderen is veel geregeld, cluster 4-scholen bijvoorbeeld. Dat zijn in beginsel prikkelarme (leer)omgevingen speciaal voor kinderen met autisme, hooggevoeligheid of ADHD, vertelt Annie van Hoek van De Muldersteeg in Oosterhout.

"Het aantal leerlingen in de klassen is beperkt", zegt zij. "Maximaal dertien tot veertien scholieren in één klas. In de jongste groepen dragen kinderen pantoffels en koptelefoons om omgevingsgeluid te verminderen en daarnaast hebben we geen overbodige posters en dergelijke aan de muren hangen."

"Het is belangrijk om het gevoelige kind op de maatschappij voor te bereiden", zegt Van Hoek. "De maatschappij is namelijk een stuk prikkelrijker dan onze omgeving. Daarom bouwen de scholen de reductie af naarmate de kinderen ouder worden."

En nu komt de supermarkt in Sint-Michielsgestel met een prikkelarm uurtje. Zo is er onder andere geen bevoorrading en zijn er geen vakkenvullers actief.

Het Van Abbemuseum houdt de prikkelarme rondleidingen tegenwoordig voor de reguliere openingstijden. Hartjes: "Vooralsnog alleen op aanvraag." Ze waarschuwt dat prikkelarme uren niet aan het eigen succes ten onder moeten gaan. "Als er honderd mensen op het prikkelarme uurtje af komen, dan slaat het de plank mis."