'Schade natuurramp Japan op zelfde niveau als na tsunami 2011'

Nu de omvang van de ravage door de natuurramp in Japan steeds duidelijker wordt, is het de vraag hoe het zo mis kon gaan. De extreme weersomstandigheden en de kwetsbare ligging van veel dichtbevolkte gebieden zijn logische oorzaken, maar mogelijk hebben ook menselijke fouten een rol gespeeld.

"Sinds gisteren is hier de discussie dat mensen waarschuwingen hebben genegeerd", zegt correspondent Kjeld Duits in het NOS Radio 1 Journaal. "Een reden daarvoor is dat mensen zó vaak worden gewaarschuwd zonder dat er iets aan de hand is, dat velen de waarschuwingen niet meer serieus nemen." In Japan worden vanwege mogelijke regenval en aardverschuivingen regelmatig waarschuwingen afgegeven.

Ook is het Japanse alarmfasesysteem bij natuurrampen onduidelijk, zegt Duits. "Het hoogste niveau is duidelijk: extreem noodweer, onmiddellijk evacueren. Maar het eerste niveau is: bereid je voor op evacuatie. Niemand hier weet wat dat betekent."

De zoektocht naar overlevenden gaat door, maar dat is een moeizame operatie. "Veel plekken zijn bedolven onder een laag opgedroogde modder, de zoektocht kan weken duren", zegt Duits. "Er zijn ook veel plekken geïsoleerd geraakt. Daar zijn vermoedelijk nog overlevenden, maar waarschijnlijk ook meer doden. De stad Kure, met ruim 220.000 inwoners, is volledig afgesloten van de buitenwereld."

Het dodental van de natuurramp werd vanochtend bijgesteld naar 176. Tientallen mensen zijn nog vermist en miljoenen zijn geëvacueerd. "Gezien de enorme omvang van het rampgebied, ongeveer 4,5 keer Nederland, en de hoeveelheid regen en schade, kun je zeggen dat het aantal slachtoffers nog veel hoger had kunnen zijn", zegt Duits. De extreme regenval van vorige week veroorzaakte grote overstromingen, aardverschuivingen en modderstromen.

Het is nog te vroeg voor een schatting van de totale schade. "De eerste overstromingen begonnen een week geleden, maar dit is zo'n enorme ramp dat er nog geen officieel overzicht is."

Wel zijn er voorlopige cijfers: 18.000 huizen in 31 van 47 regio's werden getroffen. Een kwart miljoen woningen verspreid over twaalf regio's hebben nog geen stromend water. Veel snelwegen zijn beschadigd, de productie in fabrieken ligt stil en soms zijn hele bruggen weggespoeld.

Volgens een Japanse hoogleraar aan het onderzoeksinstituut voor rampenpreventie ligt de schade op hetzelfde niveau als na de tsunami van 2011. Die tsunami veroorzaakte de kernramp bij Fukushima. 19.000 mensen kwamen toen om het leven.

Door de Japanse regering is 3,2 miljard euro vrijgemaakt voor de wederopbouw. "Maar dat bedrag zal ongetwijfeld flink moeten stijgen", voorspelt Duits.

Officieel is het regenseizoen voorbij, maar nog steeds is de situatie op veel plekken levensgevaarlijk. "In Hiroshima werd gisteren een wijk verrast door een modderstroom, terwijl het prachtig weer was. 25.000 mensen moesten worden geëvacueerd."

Ook in Fukuyama is vandaag een evacuatie afgekondigd. "Een dam bij een reservoir dreigt te breken. Het blijft voorlopig oppassen in het Japanse rampgebied."