Is lucratieve geit de nieuwe melkkoe van de veehouderij?

De geit is in opmars. Afgelopen jaar nam het aantal geiten in Nederland met twaalf procent toe en groeide tot 597.000 dieren, blijkt uit de CBS Landbouwtelling 2018. Dat is bijna vijftig procent meer dan vijf jaar geleden.

"Geitenhouder Eric Reefhuis begon een jaar geleden met geiten en opende onlangs ook zijn innovatiecentrum in Overijssel. "Het is een hartstikke leuke sector, booming business", zegt hij. "Consumenten vinden geitenproducten steeds lekkerder. Daarnaast heeft geitenzuivel een mooiere verhouding tussen vet en eiwit, vergeleken met koeienmelk."

Minder restricties

Ook de hoge prijs van geitenmelk is voor boeren lucratief: een boer krijgt voor een liter geitenmelk ongeveer zestig cent, terwijl een liter koeienmelk melkveehouders amper 35 cent oplevert. Daarnaast gelden voor de geitenhouderij minder restricties. "De regels voor een koeienhouder zijn de laatste jaren veel ingewikkelder geworden. Het plezier van koeienboer zijn, weegt niet meer op tegen die regels", denkt Reefhuis.

Daarentegen vragen geiten per liter melk wel veel meer tijd en mankracht dan koeien, daarom zijn de kosten van geitenmelk ook hoger. "Maar desondanks zie ik met geiten veel meer mogelijkheden en kansen. Het is een sector in ontwikkeling, dus mijn bedrijf kan in de toekomst verder groeien."

Niet iedereen in Nederland is blij met de groeiende populariteit van de geit. Zo protesteerden inwoners van het Noord-Brabantse dorp Bavel vorig jaar massaal tegen een megastal met geiten. "Niet vooruit met de geit, maar d'r uit met de geit!", luidde de slogan. Gelderland en Noord-Brabant, goed voor twee derde van de geitenpopulatie, hebben inmiddels een bouwstop voor geitenhouderijen ingesteld.

Het RIVM concludeerde na onderzoek dat bewoners rondom pluimveebedrijven meer kans hebben op klachten aan de luchtwegen. Een vervolgonderzoek wees uit dat dit ook geldt voor geitenbedrijven. Omwonenden van geitenstallen hebben meer kans op een longontsteking. Waar dat aan ligt, is onduidelijk.

"We moeten de mest verplicht dertig dagen opslaan voordat we het uit mogen rijden. Daarmee zou de bacterie die Q-koorts veroorzaakt worden gedood. Maar we weten niet of die manier van opslaan de kans op andere bacteriën en schimmels verhoogt", aldus Jeanette van de Ven van de Geitenhoudersvakbond.

Uitkijken met geiten

De uitbreiding van geitenhouderijen baart ook Jos van de Sande zorgen. Hij is oud-GGD-arts in Brabant en stond de bevolking bij in dorpen die tien jaar geleden werden getroffen door de Q-koorts.

"Er zijn een aantal andere ziekten die vaker voorkomen in gebieden met intensieve geitenhouderij. Geiten lijden aan de verlammingsziekte CAE, een besmettelijke hersen- en gewrichtsaandoening bij geiten, veroorzaakt door een virus. Bij mensen zien we vaker longontsteking", zegt Van de Sande.

"Het zal moeilijk zijn om het verband rechtstreeks hard te maken. Maar we moeten uitkijken met het houden van geiten in grote dichtheden. We hebben wat dat betreft niets van de Q-koorts geleerd."

Door de Q-koorts werden meer dan vierduizend mensen ziek, 74 mensen overleden. In 2009 werd besloten alle geiten in te enten. De verspreiding van Q-koorts werd daarmee gestopt, maar de gevaren zijn wat Van de Sande betreft niet geweken. "Er zijn nog vierhonderd mensen die lijden aan chronische Q-koorts", zegt Van de Sande. "Een aantal van hen zal eraan overlijden."