Jannah Loontjens, schrijfster en filosoof, is boos op de CPNB, de organisator van de Boekenweek. "Boos om het thema 'De moeder de vrouw' en het feit dat er twee mannen zijn gevraagd om het essay en het Boekenweekgeschenk te schrijven."
In een open brief in de NRC verwijt Loontjens samen met meer dan driehonderd schrijvers, dichters, uitgevers en critici uit de literaire wereld de organisator van de Boekenweek dat deze genderongelijkheid in het vak bevestigt en in stand houdt.
"Structureel zijn vrouwen overgeslagen in de laatste decennia, sinds er een Boekenweek wordt georganiseerd. Er wordt al heel vaak op gewezen dat vrouwen ondervertegenwoordigd zijn, dus ik begrijp niet dat zoiets dan gebeurt: ze kiezen het thema 'De moeder de vrouw' en alsnog vragen ze twee mannen."
Het verbaast me heel erg, ik kan er gewoon niet bij. Het is een beetje alsof ze onder een steen hebben gelegen.
De ondertekenaars van de brief vragen zich af "waarom de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) koos voor een thema waarin de vrouw wordt geïdentificeerd met de moeder en niet met bijvoorbeeld de huisarts of de postbode?".
"Er is nog heel veel seksisme. Er zijn nog heel veel ideeën dat je echt pas vrouw bent als je moeder bent, dat een vrouw alleen geassocieerd wordt met een lichaam dat moet baren", zegt schrijfster Franca Treur.
"Ik vind het heel belangrijk dat mannen dit protest steunen, seksisme is niet alleen een probleem van vrouwen, het is een maatschappelijk probleem, een sociaal probleem", zegt Loontjens, die blij is dat zoveel mannen zich bij de brief hebben aangesloten.
Uitgerekend de vrouwelijke adjunct-directeur van de CPNB koos het thema. "Het verbaast me heel erg, ik kan er gewoon niet bij. Het is een beetje alsof ze onder een steen hebben gelegen", aldus Loontjens.
Bevestiging van een patroon
Volgens de schrijfster is het kiezen van dit thema schadelijk omdat het iets bevestigt wat al heel lang gebeurt. "Om weer mannen te laten spreken over het moederschap, dat is een bevestiging van een patroon wat we juist zouden moeten willen doorbreken."
Maar schrijfster Marja Pruis nuanceert een beetje. "Ik zie 'De moeder de vrouw' als een literair thema, dus die emotie heb ik er niet bij. Als je er twee mannen over laat schrijven, lijkt het wel een beetje alsof je de vrouw objectiveert. Mijn probleem is vooral dat ze zo weinig goede schrijfsters het essay of het Boekenweekgeschenk laten schrijven."
'Thema is juist een ode'
Het CPNB schrijft op de website verrast te zijn door de ophef. "Nooit hadden wij gedacht dat het thema 'moeder' en dan vooral de verwoording 'De moeder de vrouw' zulke uiteenlopende reacties, en zelfs verzet zou oproepen. Onze bedoeling is via de literatuur licht te werpen op het moederschap en het vrouw-zijn. Het thema als ode."
De organisator van de Boekenweek wil in gesprek gaan met degenen die de petitie organiseerden "om gezamenlijk tot een creatieve oplossing te komen". "In het verleden is de man/vrouw-verhouding scheef geweest, maar de laatste jaren is dat niet zo, Iedereen lijkt Griet Op de Beeck te vergeten die het Boekenweekgeschenk 2018 schreef, of Conny Palmen die in 2017 het Boekenweekessay schreef."
Het CPNB meldt aan Nieuwsuur dat het Boekenweekgeschenk in 2020 weer door een vrouw zal worden geschreven.
