"Mensen zijn slimmer en bewuster, maar verliezen het besef van wat gevaarlijk is." Want wat bezielde het Franse gezin dat deze week besloot om even de benen te strekken in het bijzijn van een groep jachtluipaarden? Het gebeurde in Safaripark Beekse Bergen. Half Nederland keek vandaag met verbijstering naar de beelden ervan.
Patrick van Veen is gedragsbioloog en doet onderzoek naar het gedrag van mensen en apen. Hij deed ook onderzoek in Beekse Bergen. "Mensen hebben bijna geen risico-bewustzijn. Ze zien zoveel filmpjes van mensen die met leeuwen knuffelen, onderzoekers die met gorilla's knuffelen. Maar dat zijn dieren die in gevangenschap zijn opgevoed. En daarom krijgen mensen het idee dat dieren knuffelbaar zijn."
Het Franse gezin dat bijna ten prooi viel aan een groep cheeta's deed alles fout wat fout was. De twee mannen, twee vrouwen en een kind verlieten niet alleen hun auto, maar liepen ook het veld in. Ze wilden de dieren van dichtbij bekijken.
"We zijn verleerd wat er daadwerkelijk kan gebeuren. De mensen die zijn verslonden door dieren, die filmpjes zie je niet, die worden gecensureerd. Dat leidt ook tot de vraag of mensen nog wel weten wat de wilde natuur is", zegt Van Veen.
Wat volgens de gedragsbioloog zeker niet meehelpt zijn mensen als Freek Vonk die op televisie omgaan met wilde dieren. "Hij draagt bij aan de verheerlijking van wilde dieren. Dat je zomaar een slang kan pakken. Mensen krijgen het idee dat het niet gevaarlijk is. En elk land heeft zijn eigen Freek Vonk."
Vonk laat in een reactie weten deze kritiek belachelijk te vinden. "Het is net alsof je Max Verstappen de schuld geeft als iemand te hard rijdt."
Vonk, tevens Telegraaf-columnist, laat in die krant weten dat het de verantwoordelijkheid van het Safaripark is om het gevaar zo goed mogelijk aan te geven. "Er staan overal borden, in allerlei talen. Het is moeilijk om te zeggen waar je eigen verantwoordelijkheid nou ligt. Maar het lijkt me nogal wiedes dat je niet moet uitstappen."
Knuffelbaar
Dat er niet vaker incidenten zijn, wijt Van Veen vooral aan de angst van dieren. "Vaak zijn dieren banger voor mensen dan andersom." Toch ziet hij dagelijks dat mensen grenzen overgaan. "Ik was met een vrouwelijke onderzoeker in gesprek die elke week afreisde naar een tijger. In ons gesprek stapte ze zo over het hek om de tijger te aaien. Toen was voor mij het gesprek snel afgelopen."
Ook in Artis komt hij mensen tegen met een vertekend beeld van wilde dieren. "Ik spreek dan mensen die denken dat ze een goede band hebben met de apen. Gelukkig kunnen ze er niet bij. Maar de grenzen zijn verder aan het vervagen en parken moeten steeds meer maatregelen nemen."
Van Veen werkt ook voor het Jane Goodall Instituut dat zich richt zich op de bescherming van chimpansees en hun leefgebieden. "Wij maken ons er druk over dat de handel in dieren toeneemt. Dat komt door hetzelfde mechanisme: mensen denken dat wilde dieren knuffelbaar zijn en willen ze zelfs in huis nemen. Maar ik werk bijvoorbeeld veel met chimpansees, en dan moet je echt aan de goede kant van de tralies zitten."
