Vraag naar nachtwerk stijgt hard, vooral door distributiecentra webwinkels

De race tussen webwinkels om de snelste levering begint pijn te doen in de magazijnen van de online-shops en bezorgdiensten. Steeds meer mensen zijn nodig om de bestellingen nog 's nachts te verwerken zodat ze de komende dag kunnen worden geleverd. Het leidt tot onregelmatige roosters, oververmoeidheid en onderbetaald werk.

Dat blijkt uit een rondgang langs uitzendbureaus, vakbonden, arbeidseconomen en werknemers in de magazijnen en distributiecentra. Het aantal mensen dat vooral 's nachts werkt is de afgelopen jaren snel gestegen tot 732.000 blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De groei komt vooral doordat we steeds meer online winkelen.

Volgens vacaturesite Indeed explodeert het werk in de distributie. "Het aantal vacatures is de afgelopen twee jaar met ruim 80 procent gestegen", zegt een woordvoerder. "Een deel daarvan werkt 's nachts."

Druk

Bij uitzendbureau Tempo-Team zien ze een groei van zeker 30 procent en signaleren ze ook dat het begint te knellen. "Grote partijen bieden hun klanten de mogelijkheid om tot middernacht, of zelfs later, te bestellen", zegt Girbien de Bruin, directeur Industrie & Logistiek bij Tempo-Team. "En de volgende dag moet het worden bezorgd. Hierdoor ontstaat er meer druk in sorteerlocaties van pakketbedrijven."

Mike werkt sinds een jaar als pakjessorteerder via een uitzendbureau bij PostNL. "Ik begin om half zeven 's avonds en werk dan tot twee uur 's nachts, maar geregeld moet ik twee uur langer blijven omdat het te druk is. En dat hoor ik soms pas op de dag zelf. Weigeren is geen optie. Als je niet flexibel bent, ga je het hier niet lang volhouden."

Volgens arbeidseconoom Ton Wilthagen gaat de flexibilisering steeds verder. "Meer nachtwerk. Maar ook bijvoorbeeld kortere werkdagen van een paar uur, want het werk wordt alleen gedaan als het nodig is. Bijvoorbeeld tussen twee en zes uur in de nacht. Daardoor komen mensen moeilijk aan een maandloon, het zijn maar weinig uren. Het zijn ook veel zzp'ers en die missen vaak de toeslagen of bonussen. Zo kun je geen normaal maandsalaris verdienen."

Directeur De Bruin van Tempo-Team ziet veel verschillende betalingsregelingen. "Soms wordt er bijvoorbeeld geen onderscheid gemaakt tussen avond- en nachtwerk. We adviseren bedrijven om 's nachts een hogere toeslag te betalen dan in de avond. Dat gebeurt niet overal. Een goede toeslag is ook belangrijk om nog mensen te krijgen nu er krapte is op de arbeidsmarkt."

Toch zijn er nog altijd mensen te vinden die de mindere betaling en onregelmatigheid voor lief nemen. "Er zijn steeds meer zzp'ers en die proberen toch aan opdrachten te komen en kunnen niet altijd kieskeurig zijn", zegt econoom Wilthagen. "Die hebben de uurtjes nodig. En die pakken dat werk dan toch maar op. En het zijn vaak ook mensen die niet in staat zijn om op een andere manier aan een inkomen te komen."

'Sfeer niet optimaal'

Mike is een stevige jongen die heel wat uurtjes in de sportschool doorbrengt, maar ook hij heeft vermoeidheidsverschijnselen. "Het eist veel van je. Dozen van hondenvoer met 30 of 35 kilo, dat is zwaar. Lange uren, korte pauzes. Twee kwartiertjes per nacht. Je moet je targets halen, dat is pittig. De sfeer is daardoor ook niet optimaal."

Ton Wilthagen is niet verrast. "Nachtwerk heeft een sterk effect op mensen. Het leidt tot het verschuiven van je biologische klok. En kan meer risico's betekenen op ziektes. Mensen gaan meer eten, diabetes, hart- en vaatziekten, het heeft echt gezondheidsrisico's."

Volgens de arbeidseconoom moeten de werkgevers beter betalen, ruimere pauzes en bijvoorbeeld ook gezond voedsel aanbieden. Tot slot legt hij de verantwoordelijkheid ook deels bij de consument. "Die moet zich misschien ook afvragen of het pakje niet wat later bezorgd kan worden."