Nederland, pakhuis van Noordwest-Europa, barst uit zijn voegen

• Achille Prick

  redacteur Economie

In Nederland is het afgelopen jaar het recordaantal van bijna twee miljoen vierkante meter aan distributiecentra in gebruik genomen. Ongeveer evenveel als vierhonderd voetbalvelden. De komende jaren zal het aantal blokkendozen langs snelwegen en op bedrijfsterreinen flink verder groeien.

Vooral grote internationale ondernemingen staan in de rij om Europa te bevoorraden vanuit Nederland. Maar met 53.000 vacatures is er inmiddels al een groot tekort aan personeel. En de grond raakt op.

Dat blijkt uit cijfers van makelaarsvereniging NVM Business en een rondje langs de grootste vastgoedontwikkelaars in de logistiek. "Je ziet nu ook voor het eerst dat de ontwikkelaars al bouwen voordat ze huurders of kopers hebben", zegt Liesbeth Kramer van NVM Business. "De vraag is enorm."

In tien jaar tijd is het aantal vierkante meters aan distributiecentra in Nederland met bijna 40 procent toegenomen tot ruim 30 miljoen vierkante meter. In Noord-Brabant staan de meeste grote opslagruimten, maar Limburg is de afgelopen jaren bezig aan een inhaalrace en zag het aantal meters verdubbelen.

Alle winkelstraten

"Alle belangrijke winkelstraten, van Londen tot Parijs en het Duitse Ruhrgebied, worden bevoorraad vanuit Zuid-Nederland", zegt Joost Uwents, bestuursvoorzitter van de Belgisch-Nederlandse vastgoedontwikkelaar WDP, marktleider in Nederland. "Kijk bijvoorbeeld naar Trade Port Venlo Noord, daar zitten allerlei grote modemerken die van daaruit half Europa beleveren. Inmiddels klontert er een hele industrie omheen; webdesigners, IT-bedrijven, fotostudio's en arbeidsbemiddelaars."

De Belg Uwents is lovend over de Nederlandse aanpak. "Nederland heeft deze industrie de afgelopen jaren uit volle overtuiging omarmd. Kijk alleen al naar de infrastructuur. De wegen rond Rotterdam en Eindhoven zijn opgeknapt en uitgebreid. Dat ligt er nu goed bij. Ook het spoor en de waterwegen zijn in prima staat. En de geografische ligging is natuurlijk goed. Dat geldt uiteraard ook voor België, maar daar is deze kans niet goed benut."

Nachtwerk

Ook het Nederlandse belastingklimaat is een lokkertje voor buitenlandse ondernemingen. "Je hoeft geen belasting te betalen voor het opslaan van goederen, dat is in andere landen wel zo", zegt Richard Elich van vastgoedontwikkelaar David Hart Group (DHG). "Pas als je daadwerkelijk levert, moet je btw te betalen."

En de arbeid is flexibeler. "In België is nachtwerk moeizamer en daar zijn de vakbonden ook veel agressiever. Consumenten willen snel beleverd worden, dus is er flexibiliteit nodig. Dat is er in Nederland. En onze opleidingen in de logistiek zijn goed, van lager beroepsonderwijs tot academisch niveau."

Maar Nederland distributieland begint langzaam uit zijn voegen te barsten. In twee jaar tijd kwamen er ruim 60.000 banen bij in de sector en nu is de personeelsvijver leeg. "Het laatste jaar is een extreem tekort aan personeel ontstaan", zegt Girbien de Bruin, directeur Logistiek van uitzendbureau Tempo-Team.

"Eind vorig jaar telden we 53.000 vacatures. Zeker in Zuid-Nederland. We moeten alles uit de kast halen om mensen te vinden. We werven al in Spanje, want ook Oost-Europa begint op te drogen. En we doen veel aan opleidingen, we scholen nu ook vrouwen uit de zorg om tot heftruckchauffeur."

Venlo

Volgens onderzoek van ontwikkelaar Prologis is personeel het belangrijkste criterium van buitenlandse ondernemingen bij de zoektocht naar een locatie. "Voorlopig staat Nederland er internationaal nog steeds heel goed op", zegt een woordvoerder van het wereldwijd actieve Prologis. "In een internationale enquête onder directeuren logistiek over hun favoriete vestigingslocatie, belandde Nederland met vijf regio's in de top tien. Venlo is met stip de nummer één."

Niet verwonderlijk dat Venlo in de markt wordt genoemd als de locatie waar onlinewarenhuis Zalando een distributiecentrum wil gaan openen. Al zijn er ook geluiden dat ze voor West-Brabant kiezen, omdat ze al een locatie net over de grens met Limburg hebben, bij Mönchengladbach.

Door de run op kavels begint ook de grond steeds schaarser te worden. "Wij volgen met zes mensen continu het aanbod", zegt Richard Elich van ontwikkelaar DHG. "Als een gemeente of provincie een stuk grond in de aanbieding gooit, moet er je vliegensvlug bij zijn. De prijzen beginnen ook wat te stijgen, maar van echte prijsgekte is nog geen sprake."

DHG bouwt de komende twee jaar zeker 600.000 vierkante meter bij. "Die grond hebben we al ingekocht. Maar we zoeken nu ook naar plekken waar nog ruimte is. En we investeren niet meer in regio's waar een groot tekort aan personeel is."

Hoewel Zuid-Nederland de droomlocatie is voor veel internationale bedrijven, lijkt die grens nu dan ook op te schuiven naar het noorden. "Het moederbedrijf van Zara kiest nu voor Lelystad", zegt Joost Uwents van WDP. "Simpelweg omdat daar nog personeel te vinden is en ook grond."