Zeker dertig islamitische organisaties in Nederland hebben de afgelopen jaren financiering aangevraagd in Golfstaten of hebben daadwerkelijk geld ontvangen uit deze landen. Het gaat om miljoenen euro's uit Koeweit en Saudi-Arabië. Dat blijkt uit informatie die de overheid jarenlang geheim heeft gehouden maar waar NRC Handelsblad en Nieuwsuur de hand op wisten te leggen.
Financiering vanuit conservatieve Golfstaten is omstreden vanwege de zorg dat ze hiermee hun fundamentalistische variant van de islam, het salafisme, exporteren naar Nederlandse gebedshuizen. De Tweede Kamer vraagt al jaren om transparantie over de geldstromen.
Lijsten
De informatie betreft drie lijsten met namen van Nederlandse moskee-organisaties die in Golflanden om financiering hebben gevraagd. Koeweit en Saudi-Arabië informeren het ministerie van Buitenlandse Zaken hierover vertrouwelijk sinds 2010. Een van de lijsten bevat concrete betalingen aan moskeeën met bedragen, nauwkeurig tot op de komma.
Gecombineerd met reeds bekende informatie over financieringen, heeft naar schatting zo'n 10 procent van alle Nederlandse moskeeën in Golfstaten om geld gevraagd of daadwerkelijk gekregen uit deze landen.
Al eerder werd het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) door het kabinet gevraagd de omvang van buitenlandse moskeefinanciering in kaart te brengen. Dat leverde in 2015 niets op. Nu blijkt dat het kabinet toen al beschikte over informatie uit de Golfstaten, maar er alles aan deed deze gegevens buiten het zicht van de WODC-onderzoekers te houden.
Groei van het salafisme
Mede als gevolg van buitenlandse financiering groeit de fundamentalistische islam, het salafisme, in Nederland. Waren er vier jaar geleden nog dertien salafistische moskeeën in Nederland, nu zijn dat er 27 - zo blijkt uit een vertrouwelijke memo van de anti-terrorismecoördinator NCTV, die in handen is van NRC en Nieuwsuur. Het aantal salafistische predikers verdubbelde eveneens: van 50 naar 110.
Het is opmerkelijk dat de NCTV over deze cijfers beschikt, omdat premier Mark Rutte eerder tegen de Tweede Kamer zei dat het niet mogelijk is een overzicht te geven van het aantal salafistische organisaties.
Financiering uit Golfstaten kan de integratie belemmeren, zegt Mohamed Ajouaou, islamitisch theoloog aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Volgens hem gaat financiering vaak gepaard met invloed van geldschieters die een islam willen verspreiden die onverdraagzaam is of haaks staat op de democratische rechtsstaat.
Daarom moeten moskeeën buitenlandse giften openbaar maken, zegt Ajouaou. Ook de Raad van Marokkaanse Moskeeën roept islamitische instellingen op tot openheid over financiering. Het huidige kabinet heeft in haar regeerakkoord afgesproken dat het geldstromen uit 'onvrije landen' aan banden wil leggen maar is nog niet met concrete voorstellen gekomen.
In een reactie laat het ministerie van Buitenlandse Zaken weten dat het de lijsten geheim hield omdat deze zijn verkregen vanuit "diplomatiek verkeer". Het ministerie vreest dat de Golflanden niet langer vrijwillig informatie zullen delen als de lijsten openbaar worden.
Wij willen geen geldstromen uit onvrije landen naar religieuze organisaties.
De Kamerleden Gert-Jan Segers van de ChristenUnie en Sadet Karabulut van de SP reageren verbaasd op de onthullingen. "De afgelopen jaren zijn we geen millimeter opgeschoten", zegt SP-Kamerlid Karabulut. "Eerst ontkende men dat er een lijst was, toen werd het een geheime lijst, nu is hij eindelijk openbaar."
Volgens Segers exporteren de Golfstaten onvrijheid door invloed in de moskeeën te kopen. "Het gaat om de vrijheid die we hier hebben. Er is een ideologie van onvrijheid tegenover onze rechtsstaat", zegt Segers, die zeven jaar in Egypte heeft gewoond en de onvrijheid van nabij heeft meegemaakt. Zijn partij heeft als standpunt - dat ook is opgenomen in het regeerakkoord - dat er geen geldstromen uit onvrije landen naar religieuze organisaties gaan.
"Er is geen bewindspersoon geweest die dit bij de kop heeft gepakt", zegt Karabulut. Wat haar betreft neemt Buitenlandse Zaken nu de leiding. "Want het is een internationaal probleem. Het gaat om beïnvloeding van ons land door de Golfstaten. Het is geen religie meer, het is politiek. Ideologische beïnvloeding. Het gaat om politieke indoctrinatie."
Karabulut wil dat alle informatie over salafistische organisaties en geldstromen openbaar gemaakt wordt en dat het kabinet met wetgeving komt. Segers denkt dat het ministerie van Justitie nu het voortouw moet nemen.
