België verbijsterd: oorlogsbegraafplaatsen afgewezen als Werelderfgoed

De Belgische begraafplaatsen uit de Eerste Wereldoorlog dreigen niet op de Unesco Werelderfgoedlijst te komen. Een adviesbureau van de VN-organisatie wijst het voorstel van de hand in een voorlopig advies, omdat oorlogserfgoed steeds gevoeliger ligt. Vlaanderen legt zich er niet bij neer en begint een tegenoffensief.

Ter ere van het 100-jarig einde van de Eerste Wereldoorlog dit jaar nomineerde Vlaanderen samen met Wallonië en Frankrijk 139 gedenkplaatsen langs het 700 kilometer lange voormalige front. Er werd een dossier van ruim duizend pagina's ingeleverd.

In januari gaf adviesbureau Icomos een negatief voorlopig advies over het voorstel, maakte de Vlaamse premier Bourgeois afgelopen week bekend. "Het dossier lijkt slachtoffer te worden van de beweging binnen Unesco-kringen die vinden dat conflict-gerelateerd erfgoed geen plaats heeft binnen de Unesco-conventie. Vlaanderen is daarbij op dezelfde muur gebotst bij de evaluatie van de Last Post-ceremonie in Ieper voor de Unesco-lijst van Immaterieel Erfgoed en bij het dossier om de Belgische oorlogspers op te nemen in het Memory of the World-register."

"Ze gaan ervan uit dat het dossier aan de oorlog gerelateerd is, maar dat is een misvatting. Het is een herdenkingsdossier, wat mensen bijeenbrengt voor verzoening", zegt premier Bourgeois tegen de NOS. "Het is geen ode aan oorlog, geweld, haat. Integendeel, het is in teken van 'Nooit meer oorlog'."

Bourgeois sprak in het Vlaamse parlement van een eenzijdige visie, die geen oog heeft voor het unieke karakter van de plekken. "Het is voor het eerst in de geschiedenis dat er op een nieuwe manier werd omgegaan met de dood van soldaten: voor het eerst kregen soldaten een individueel graf", legt hij uit. "Dat is toegepast op een systematische manier, ongeacht afkomst, rang, nationaliteit, cultuur, sociale klasse of overtuiging van de gesneuvelden."

Bourgeois heeft nog de hoop dat hij Icomos kan overtuigen voordat de organisatie volgende maand een definitief advies geeft aan Unesco. Zo is er al een weerwoord van honderd pagina's verstuurd. Bourgeois wijst er bijvoorbeeld op dat Auschwitz en Hiroshima eerder al op de lijst werden gezet.

Daarnaast wordt gepoogd de individuele lidstaten van de Werelderfgoedconferentie te overtuigen. Voor hen is een folder gemaakt in het Engels en Frans, daarnaast worden vertegenwoordigers uitgenodigd voor een informatiebezoek aan de grafvelden. Zij zullen een definitief oordeel vellen op de Unesco-bijeenkomst deze zomer.

"We doen er alles aan", stelt Bourgeois. "Maar als het advies negatief blijft, is het een dubbeltje op zijn kant." Unesco heeft namelijk nog nooit een negatief advies van Icomos in de wind geslagen.