Rechtszaak tegen Shell: 'investeringen in strijd met klimaatafspraken'
Shell wordt voor de rechter gedaagd voor de rol die het speelt in de oorzaak van het klimaatprobleem. Milieudefensie spant de rechtszaak aan en heeft daarvoor advocaat Roger Cox in de arm genomen. Cox won eerder samen met Urgenda de geruchtmakende klimaatzaak tegen de Nederlandse Staat.
Met de rechtszaak hoopt Milieudefensie vooral klimaatschade in de toekomst te voorkomen. Directeur Donald Pols: "We willen dat het klimaatprobleem voor toekomstige generaties wordt aangepakt. Daartoe willen we twee dingen: dat Shell stopt met het veroorzaken van klimaatschade èn dat hun handelen in overeenstemming is met het klimaatakkoord van Parijs."
In het Parijse klimaatakkoord is afgesproken dat de opwarming van de aarde ruim onder de 2 graden moet blijven, liefst in de buurt van de anderhalve graad. Daartoe, zegt Pols, moet de uitstoot van CO2 in 2050 worden teruggebracht naar nul. "Maar de ambitie van Shell is dat de CO2 in 2050 met de helft naar beneden wordt gebracht, en dat is dus veel te weinig."
Kosten klimaatbeleid
Het is Pols een doorn in het oog dat Shell nog altijd tientallen miljarden per jaar in olie en gas investeert. "Een olie- of gasplatform dat je nu neerzet, blijft nog decennia CO2 spuwen. Dus dit zijn investeringen die lijnrecht ingaan tegen de letter en de geest van het Parijse klimaatakkoord."
Een andere grief van Milieudefensie is dat de kosten van klimaatbeleid nu vooral terechtkomen op de schouders van gewone burgers en kleinere bedrijven. Uit onderzoek dat de organisatie liet doen, blijkt dat 80 procent van de kosten van klimaatbeleid worden betaald uit een opslag op de energierekening van huishoudens en het MKB. Grote bedrijven, zoals Shell, blijven dus onterecht buiten schot, vindt Milieudefensie.
Asbest
Advocaat Roger Cox zegt zich bij de rechtszaak vooral te willen baseren op documenten van Shell zelf. In die documenten wordt volgens hem duidelijk dat het bedrijf zich niet wil laten leiden door internationale klimaatafspraken.
Het argument dat het bedrijf de ruimte krijgt van de overheid om door te gaan met olie en gas, en dus niet aansprakelijk zou zijn, snijdt volgens Cox geen hout. Hij verwijst naar rechterlijke uitspraken over asbest. "Tot in de jaren 80 is er asbest gebruikt door bedrijven. Pas daarna kwam er regelgeving en werd asbest uiteindelijk verboden. Toch worden bedrijven al sinds 1969 door de rechter verantwoordelijk gehouden voor gezondheidseffecten bij burgers en medewerkers."
"Dus ook al is er geen regelgeving, toch kun je bedrijven aansprakelijk stellen voor schade die ze veroorzaken. Shell heeft de keuze: het zou ook een nieuwe duurzame tak kunnen bouwen, en de fossiele productie afbouwen", zegt Cox.
New York
Niet alleen in Nederland moet Shell terechtstaan vanwege het klimaat. Eerder dit jaar kondigde de stad New York een rechtszaak aan tegen Shell en vier andere grote oliebedrijven. Vanwege hun "bijdrage aan de opwarming van de aarde" wil de stad dat de bedrijven gaan betalen voor maatregelen die nodig zijn om de inwoners te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering.
De andere oliebedrijven zijn BP, Chevron, ConocoPhilips en Exxon Mobil. Het gaat om maatregelen als kustbescherming en riolering, maar ook bijvoorbeeld voorlichtingscampagnes over wat mensen kunnen doen tegen extreme hitte. New York zegt nu al 20 miljard dollar te besteden aan projecten waarmee de inwoners worden beschermd tegen zeespiegelstijging, hardere stormen en hogere temperaturen.
Volgens de burgemeester van New York, Bill de Blasio, hebben recent ontdekte documenten duidelijk gemaakt dat de fossiele industrie al in de jaren 80 goed op de hoogte was van het effect van het verbranden van fossiele brandstoffen.
Meer rechtszaken
New York volgt hiermee andere Amerikaanse steden, die al civiele rechtszaken aankondigden, zoals San Francisco en Santa Cruz. En niet alleen oliebedrijven moeten de rechter vrezen omwille van het klimaat, ook energiebedrijven als RWE.
Zo is een boer uit Peru een rechtszaak begonnen tegen dit grote Duitse energiebedrijf. Omdat de CO2-uitstoot van RWE leidt tot klimaatverandering, houdt de boer RWE ook verantwoordelijk voor het smelten van de gletsjers in zijn land, waardoor mogelijk veel mensen moeten verhuizen.
