Anti-apartheidsactiviste Winnie Mandela (81) overleden

Oud-anti-apartheidsactiviste Winnie Mandela is in een ziekenhuis in Johannesburg overleden. Dat heeft haar familie bekendgemaakt. Zij was jarenlang getrouwd met Nelson Mandela, het boegbeeld van de strijd tegen de apartheid en latere president van Zuid-Afrika.

Winnie Madikizela-Mandela is 81 jaar geworden. Sinds het begin van het jaar lag ze regelmatig in het ziekenhuis. Ze had onder meer last van een nierinfectie.

Volgens haar familie heeft ze haar leven gegeven voor de vrijheid van Zuid-Afrika. Details over de herdenkingsdienst en de begrafenis worden op een later tijdstip bekendgemaakt.

'Moeder van de natie'

Winnie Madikizela trouwde in 1958 met Nelson Mandela. Ze kregen twee dochters. Haar man werd in 1964 gevangen gezet op Robbeneiland. Ze was een van de weinigen die hem mochten bezoeken. Gedurende die tijd werd ook zij steeds politiek actiever, mede doordat ze constant lastig werd gevallen door de Zuid-Afrikaanse veiligheidsdiensten.

Door haar strijd werd ze een internationaal boegbeeld van de strijd tegen het apartheidsregime. Het leverde haar de bijnaam 'Moeder van de natie' op. "Zij voerde de strijd aan terwijl haar man in de gevangenis zat", zegt correspondent Bram Vermeulen. Ook Winnie Mandela heeft gedurende die jaren meerdere keren een tijd in de gevangenis doorgebracht.

In 1990 kwam Nelson Mandela vrij. Het paar ging twee jaar later uit elkaar en scheidde officieel in 1996, maar ze hielden contact. Nelson Mandela overleed op 5 december 2013. Een paar dagen later nam zij samen met tientallen wereldleiders afscheid van haar ex-man in een stadion in Johannesburg.

Moord op Stompie

Winnie Mandela was niet onomstreden. Ze werd veroordeeld voor fraude en beschuldigd van betrokkenheid bij de moord op de 13-jarige Stompie Seipei. Zelf heeft ze die betrokkenheid altijd ontkend.

Seipei werd in 1989 door haar lijfwachten meegenomen, hij zou een verrader zijn die de apartheidspolitie hielp. Seipei werd later dood teruggevonden. Winnie Mandela werd in deze zaak later veroordeeld voor ontvoering en kreeg een gevangenisstraf van zes jaar cel opgelegd. In hoger beroep werd dit teruggebracht tot een boete, haar betrokkenheid is nooit bewezen.

Ook binnen haar eigen partij, het ANC, was ze controversieel. Veel ANC'ers zagen haar populariteit als een bedreiging. Ze bleef tot op hoge leeftijd actief binnen de partij. Ook bij het congres afgelopen december waar de opvolging van president Zuma werd besproken, was zij aanwezig.

Volgens Bram Vermeulen was ze nog steeds populair in de townships van Zuid-Afrika.