Seksueel wangedrag onder medewerkers van hulporganisaties. Het blijkt niet alleen bij Oxfam te spelen, maar ook bij Artsen zonder Grenzen. Bij die laatste organisaties zijn vorig jaar wereldwijd meer dan 20 gevallen van misbruik of ander seksueel wangedrag geweest.
Zeven van de meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag vielen onder de verantwoordelijkheid van de Nederlandse tak van de organisatie. Het gaat volgens de hulporganisatie uitsluitend om ongewenst seksueel gedrag tussen medewerkers onderling.
De kwestie komt bovenop het schandaal bij Oxfam. Vorige week werd bekend dat medewerkers van die hulporganisatie op Haïti hebben meegedaan aan seksfeesten. Ook bij een hulpmissie in Tsjaad zouden medewerkers prostituees hebben uitgenodigd.
Telefoontjes en emotionele reacties
"Mensen verwachten van hulpverleners een hoge morele standaard, en terecht", zegt Farah Karimi, directeur van Oxfam Novib, de Nederlandse tak van de hulporganisatie. Ze zegt nog steeds boos en verdrietig te zijn over wat er destijds is gebeurd. "De mensen in Haïti waren afhankelijk van de hulpverleners. Het is ontoelaatbaar als mensen zich dan misdragen."
De Nederlandse tak van Oxfam leverde geen personeel voor de missies in Haïti en Tsjaad. "We weten zeker dat er geen Nederlanders betrokken waren bij de misstanden", benadrukt Karimi. Wel werden de projecten in Haïti deels gefinancierd door de Nederlandse tak.
De afgelopen week zijn er zeker 1700 mensen gestopt als donateur van Oxfam Novib. "We krijgen veel telefoontjes en ook emotionele reacties. Ik begrijp dat heel goed", zegt Karimi. Oxfam Novib heeft 330.000 donateurs.
Ik ben geen heilige, een man van vlees en bloed, en ik heb fouten gemaakt.
De Belg Roland van Hauwermeiren, missieleider in Haïti, is een van de Oxfam-medewerkers die in opspraak is geraakt. Hij vertrok bij de hulporganisatie in 2011, toen maakte Oxfam alleen bekend dat hij zich schuldig had gemaakt aan wangedrag, zonder in details te treden.
Van Hauwermeiren geeft vandaag in een open brief toe dat hij fouten heeft gemaakt. "Ik ben geen heilige, een man van vlees en bloed, en ik heb fouten gemaakt. Ik schaap me diep." Hij schrijft dat hij zijn personeel onvoldoende in de hand had.
Hij ontkent betrokken te zijn geweest bij seksfeestjes, maar zegt wel intiem contact te hebben gehad met een vrouw. "Het betrof volgens mij een volwassen eerbare dame, geen slachtoffer van de aardbeving en geen prostituee. Ik heb haar geen geld gegeven."
Eerder ontslagen voor wangedrag
Volgens Ben Parker, journalist voor Irin News, ging de Belg al eerder in de fout. "Toen Oxfam hem aannam was hij nog geen twee jaar ontslagen bij een andere hulporganisatie wegens wangedrag en de inzet van prostituees. Ik denk dat ze hem niet heel grondig hebben nagetrokken."
Hij noemt het bezoek aan prostituees een wijdverbreid probleem, ook in de hulpsector. "Terwijl er natuurlijk grote ethische bezwaren zijn. Maar lange tijd was een prostitueebezoek niet per se verboden in het arbeidscontract. Nu staat dat volgens mij wel altijd vermeld."
Ook nemen hulporganisaties het probleem nu serieuzer, zegt Parker. "Er zijn tiplijnen voor klokkenluiders en gedragscodes. Elke organisatie heeft in zijn personeelsbeleid wel iets over gedrag in het veld, respect voor de bevolking en machtsmisbruik."
Maar daarmee blijft er volgens hem wel een probleem bestaan. "Wordt iemand echt ter verantwoording geroepen of heerst er een cultuur van door de vingers zien? Het wangedrag vindt vaak plaats in landen zonder sterke overheid of politie."
De plaatsvervangend directeur van de Britse tak van Oxfam is opgestapt vanwege het schandaal in Haïti. Penny Lawrence was destijds verantwoordelijk voor de missies. Tegen Britse media zei ze dat ze zich schaamt en de volle verantwoordelijkheid neemt.
De Zuid-Afrikaanse bisschop Desmond Tutu heeft aangekondigd dat hij stopt als ambassadeur van Oxfam. In een verklaring zegt hij dat hij diep teleurgesteld is over de beschuldigingen over immoreel en mogelijk crimineel gedrag van hulpverleners.
