Veel ambassades houden Zwarte Piet in stand, wel groeiende discussie

Het was even schrikken voor sommige ouders op de Nederlandse ambassade in Belgrado. Bij de Sinterklaasviering was 'gewoon' een Zwarte Piet te zien, hoewel de organisatie had beloofd dat er roetveegpieten zouden komen.

De viering werd niet georganiseerd door de ambassade, maar door een Nederlandse vereniging. NOS-correspondent Mitra Nazar had de organisatie vooraf gevraagd naar het beleid ten aanzien van Zwarte Piet. De reactie was volgens Nazar duidelijk: "Er zouden roetveegpieten komen. De ambassade wilde ook geen Zwarte Pieten meer." Enkele aanwezige ouders keken dan ook vreemd op toen een Zwarte Piet, inclusief rode lippen en kroeshaar, ten tonele verscheen.

"De ambassadeur leek zelf ook verrast. Het beleid van de ambassade is dat het veegpieten moeten zijn. De organisator bood na afloop aan mij excuses aan. Het was volgens haar een misverstand."

De Zwarte Pieten-discussie leidt op veel plaatsen in Nederland tot een steeds bontere stoet aan pieten. Maar de discussie lijkt bij Nederlanders in den vreemde nog niet tot veel verandering te hebben geleid.

Scheve gezichten in Rome

In Rome was correspondent Angelo van Schaik met zijn zoontje bij de Sinterklaasviering van de ambassade. Die is de laatste twee jaar bij de ambassadeur thuis gehouden, maar door een Nederlandse vereniging in Rome georganiseerd. Bij de viering zorgde de aanwezigheid van drie Zwarte Pieten voor scheve gezichten. Vooral onder de Italiaanse partners van de Nederlandse aanwezigen, maar ook onder Nederlanders zelf.

In een reactie zegt de ambassade in Rome dat de Nederlandse regering geen officieel standpunt heeft over Zwarte Piet. Mocht er een richtlijn komen, dan volgt de ambassade die.

Maar waarom lijken de ambassades de discussie in Nederland niet op te pikken? "Je ziet vaak dat gemeenschappen in het buitenland traditioneler zijn dan het thuisland zelf. Dat is, denk ik, ook hier aan de hand", zegt Van Schaik. "Voor die gemeenschap vertegenwoordigt de traditie een verbinding met het land van herkomst."

Die mening deelt correspondent Marieke de Vries, die bij de viering op de ambassade in Peking geen enkele weerstand proefde tegen de aanwezigheid van Zwarte Pieten. "Expats zijn doorgaans chauvinistischer dan hun landgenoten in Nederland. Het Sinterklaasfeest met Zwarte Pieten is voor die groep een soort nostalgie, een verlangen naar je kindertijd."

De ambassade zegt in een reactie dat ze alleen een ruimte ter beschikking heeft gesteld en dat ze zich niet heeft bemoeid met de inhoud van de viering. Bovendien, zo zegt de ambassade, waren er ook roetveegpieten en blauwe pieten aanwezig.

Relletje in Hongkong

Opvallend genoeg ontstond er bij de intocht van Sinterklaas en Zwart Piet eind november in Hongkong wél een relletje. De aankomst van vijf Zwarte Pieten in een speedboot leidde daar tot woedende reacties van omstanders en in lokale media:

In de Indiase hoofdstad New Delhi zag correspondent Aletta André een mix van roetveeg- en felgekleurde pieten: "Ik heb begrepen dat er vorig jaar ook al wat gekleurde pieten waren en dat de ambassade stapsgewijs naar felgekleurde pieten wil overgaan."

Op de ambassade in Berlijn werden dit jaar, net als de afgelopen jaren, regenboogpieten ingezet.

In Madrid merkte correspondent Rop Zoutberg op dat een mix van zwarte, witte en roetveegpieten niet tot discussie leidde.

Ook in Rusland ontstond volgens David Jan Godfroid geen controverse rond de Sintviering op de ambassade. Die was georganiseerd door een vereniging voor Nederlanders in Moskou. Die zegt "uiteraard" rekening te hebben gehouden met hoe Nederlanders over Zwarte Piet denken. "Wij hebben zowel dit jaar als vorig jaar geen geluiden gehoord van mensen die de pieten anders gekleurd willen hebben, dus we hebben het zo gehouden", zegt een woordvoerder.

Weinig discussie in Suriname

De ambassade in Paramaribo organiseert geen Sinterklaasfeest voor Nederlanders in Suriname, maar haakt aan bij festiviteiten die door anderen worden georganiseerd.

Na de onafhankelijkheid werd het Sinterklaasfeest in Suriname afgeschaft, maar het vervangende Gudu Pa (vrij vertaald 'rijke vader') is bijna een letterlijke kopie. Volgens correspondent Harmen Boerboom ligt de kleur van de pieten er minder gevoelig dan in Nederland. "Soms zijn de pieten gekleurd, soms zijn ze niet geschminkt. Veel mensen willen de discussie niet eens voeren", zegt hij.

Het verhaal over een witte Sint uit Groningen die jarenlang in Suriname kwam is volgens Boerboom tekenend. "Hij ging elk jaar naar de binnenlanden van Suriname om daar Sinterklaas te spelen. De lokale bevolking, de Marrons, zijn afstammelingen van Afrikanen die als slaven naar Suriname werden gebracht. Juist die groep speelde dan Zwarte Piet."

De Groningse Sint stopte enkele jaren geleden vanwege de steeds hevigere pietendiscussie in Nederland.

Dat de Zwarte Pieten-discussie toch ook in het buitenland gevoelig kan liggen, merkte correspondent Frank Renout in Frankrijk. Daar organiseert de ambassade weliswaar geen Sinterklaasviering, maar navraag bij Nederlandse scholen die het feest wél vieren leidt tot een opvallende reactie.

Op de Nederlandse school in de Parijse voorstad Saint-Germain-en-Laye wordt woensdag een Sinterklaasfeest georganiseerd voor de kinderen. Dat gebeurt mèt Zwarte Pieten. Maar hun aanwezigheid ligt heel gevoelig.

"Oh nee, ik heb echt geen zin in discussies daarover!", zegt de rector als we haar naar haar motivatie vragen. Ze wil geen toelichting geven en ook niet geciteerd worden. Wel zegt ze dat de pieten er zullen zijn voor de kinderen, omdat dat nou eenmaal traditie is en haar school wil vasthouden aan die traditie.