Medische wereld overstag: onderzoek naar faagtherapie tegen infecties
Er komt een wetenschappelijk onderzoek naar de werkzaamheid van de zogenoemde bacteriofaagtherapie. Artsen van het UMC buigen zich over de opzet van dat onderzoek naar fagen, dat zijn virussen die specifieke bacteriën aantasten en meestal ook vernietigen.
Televisieprogramma's als Dokters van morgen van Antoinette Hertsenberg hebben de laatste tijd herhaaldelijk aandacht besteed aan bacteriofaagtherapie als oplossing voor chronische infecties en antibiotica-resistentie.
In het buitenland, onder meer in Georgië en Rusland, zijn gezondheidscentra waar al tientallen jaren infecties worden behandeld met fagen, maar Nederland is erg terughoudend. Daarover zijn Kamervragen gesteld en in het UMC Utrecht melden steeds meer patiënten zich met de vraag waarom ze geen faagtherapie krijgen.
Zalfje of drankje
Marc Bonten, arts-microbioloog in het UMC Utrecht, bevestigt dat er in medische kringen in Nederland veel scepsis is over de behandeling. "Het enige wat we op dit moment weten, is dat faagtherapie op een heel oppervlakkige manier met een zalfje of drankje toe te passen is. En ook bij patiënten die dat zalfje niet krijgen, zien we dat ze op een gegeven moment soms toch opknappen. Je weet dus heel vaak niet of de faagtherapie de oorzaak is geweest van dat herstel."
"Mensen hebben de indruk gekregen dat bij een ernstige infectie faagtherapie de oplossing is. Ik heb gehoord dat mensen met een paar duizend euro in de auto richting Tbilisi stappen. Dat baart me zorgen."
De arts vindt dat af en toe een volslagen irreëel beeld wordt neergezet van de effectiviteit van faagtherapie. "Als iemand erg ziek is, moet antibiotica intraveneus, dus direct in de bloedbaan, worden toegediend. Of je dat met fagen ook kunt doen, weten we helemaal niet", zei Bonten in Nieuws & Co op NPO Radio 1.
Bijwerkingen
"Het zijn vrij grote eiwitten die je bij een patiënt inspuit en daar reageert een menselijk lichaam op. Het is niet uitgesloten dat er ernstige bijwerkingen optreden."
Dat er al tientallen jaren in onder meer Georgië met fagen wordt gewerkt, overtuigt Bonten niet, omdat er geen wetenschappelijke gegevens over zijn. "Er zijn wel een paar onderzoeken gedaan, maar die waren niet erg overtuigend en zeker niet naar de maatstaven die wij hier gewend zijn."
Eerste kwartaal 2018
Bonten erkent dat de faagtherapie niet hoog op de prioriteitenlijst stond en zegt dat alle publiciteit meespeelt bij het besluit om zelf onderzoek te gaan doen. "Als je kijkt wat er in de samenleving speelt, moet je daar als academische wereld een antwoord op geven."
Hij verwacht dat de eerste experimentele behandelingen met bacteriofaagtherapie in het eerste kwartaal van volgend jaar kunnen beginnen. Voorwaarde is wel dat de Medisch Ethische Toetsingscommissie met het onderzoek instemt.
