Hebben ICO's de toekomst? Paris Hilton weet het zeker, de AFM nog niet
Wat hebben Floyd Mayweather en Paris Hilton met elkaar gemeen? Ze hebben zich allebei achter een ICO geschaard, een Initial Coin Offering, in de hoop nog rijker te worden. In de woorden van bokser Mayweather: "I'm gonna make a $hit t$n of money".
Een ICO is in feite een digitale beursgang. Een ondernemer haalt geld op voor een bedrijfsplan, maar in plaats van een aandeel, krijgt de investeerder er een munt voor terug. Gaat het goed met het bedrijf, dan stijgt de waarde. Zo niet, dan wordt de munt minder waard.
Bij veel ICO's is het maar zeer de vraag of je financieel binnenloopt, zoals Mayweather hoopt. Niet voor niets waarschuwt de AFM vandaag voor de muntuitgiften, worden er in Amerika bedrijven vervolgd voor frauduleuze uitgiften en zijn ze in China en Zuid-Korea voorlopig verboden. Wat voor ICO's zijn er? En hoe worden ze misbruikt?
Coins en tokens
Allereerst: er is een verschil tussen een coin, waarvan Bitcoin de bekendste is, en een token. Dat verschil is niet altijd duidelijk en de twee begrippen worden vaak gewoon door elkaar gebruikt. Toch geven de verschillende toepassingen wel een inkijkje in hoe fraudeurs ICO's kunnen misbruiken om mensen op te lichten.
Waar met een coin meestal een munt wordt bedoeld die je kunt inzetten als ruilmiddel, een alternatief voor euro's en dollars dus, kun je tokens vaak voor veel meer zaken gebruiken. Je kunt een token bijvoorbeeld kopen als een soort aandeel in een bedrijf.
Iedereen kan tokens aanmaken, maar bij coins gebeurt dat met een algoritme en regels.
"Iedereen met enig verstand van programmeren kan zelf tokens aanmaken en uitgeven", licht Michiel Gosens van de AFM toe, "terwijl dit bij een coin door een algoritme met een vooraf bepaalde set aan regels wordt gedaan."
Verder is de uitgifte van coins bewust beperkt. Dat voorkomt dat ze hun waarde verliezen als er teveel van komen. Een ontwerper van tokens daarentegen kan zelf bepalen hoeveel hij er wil maken, en waarvoor ze gebruikt kunnen worden.
Dat onderscheid is belangrijk om te begrijpen hoe fraudeurs ICO's kunnen misbruiken om mensen op te lichten. Maar om de verwarring compleet te maken: "In een ICO bestaat geen eenduidig onderscheid tussen coins en tokens", aldus Gosens.
Meer dan 3 miljard
Iedereen kan in principe een coin of token op de markt brengen. De website CoinSchedule telt dit jaar tot nu toe al 203 ICO's, bij elkaar goed voor 3,3 miljard dollar. Het gaat hard: vandaag staan er al weer zes gepland.
En het loont. Het merendeel haalt meer dan een miljoen op. Tezos, naar eigen zeggen een verbeterde versie van oudere blockchain-technologie, kreeg 232 miljoen dollar bij elkaar. Helemaal bovenaan de lijst staat Filecoin, een bedrijf dat betere data-opslagtechnologie belooft en daarmee 257 miljoen dollar wist binnen te harken.
Deze twee bedrijven hebben hun ICO ingezet als een manier om geld op te halen. Het is een soort kruising tussen crowd funding en een beursgang: ze presenteren een idee en als je daarin gelooft, kun je met je wallet hun munten kopen. Als het bedrijf meer waard wordt, stijgt de waarde van je munt.
Paris Hilton en Floyd Mayweather zijn dus twee prominente ICO-investeerders. Hilton gelooft in LydianCoin: die token is uitgegeven door een reclamebureau dat belooft met het opgehaalde geld een advertentiedienst op te zetten die advertentiefraude tegengaat. Investeerders kunnen die dienst dan later gebruiken.
En bokskampioen Floyd Mayweather liet zich lenen voor een promotiecampagne voor Stox. Kopers van Stox-tokens investeren in de ontwikkeling van een platform dat het naar eigen zeggen mogelijk maakt om te handelen "in de uitslag van gebeurtenissen in bijna elk denkbare categorie, zoals sport, huwelijken van bekende mensen, verkiezingsuitslagen en het weer".
Niet zonder risico, niet illegaal
Als een beursgang legaal is, wat is dat het probleem met ICO's? Dat heeft te maken met het toezicht. Of liever gezegd, het gebrek aan toezicht.
Een bedrijf dat aandelen wil uitgeven op de beurs, is aan strenge regels gebonden. Het moet bijvoorbeeld volledige inzage geven alle financiële risico's, in de schulden en in lopende rechtszaken.
Hetzelfde geldt, in mindere mate, voor crowdfunding. "Daarvoor zijn duidelijke voorschriften, en er is al een wetgevingstraject ingezet", aldus Gosens. "Bovendien worden er geen stukken verhandeld."
Bij ICO's is dat een ander verhaal. Omdat het officieel onder geen enkele toezichthouder valt, zijn de munt en token uitgiften niet aan regels gebonden. Bedrijven zijn niet verplicht om vooraf volledige inzage in alle financiële risico's te geven, of om te laten zien hoe ze er voor gaan zorgen dat ze het opgehaalde geld goed gaan besteden.
Dit is een nieuw fenomeen, met nieuwe risico's. Dan is de eerste stap om te waarschuwen.
En daar gaat het soms mis. Zo kregen kopers REcoin en Diamond Reserve Club flinke rendementen op hun coins en tokens voorgeschoteld. REcoin zou de eerste cryptovaluta zijn waarvan de waarde gebaseerd is op vastgoed. Via tokens van de Diamond Reserve Club konden investeerders lid worden en zo met korting diamanten bemachtigen.
Maar, helaas voor de investeerders, beide ICO's bleken oplichterij. Huizen en diamanten zijn nooit gekocht en er viel dus ook geen rendement te halen. De bedrijven worden nu vervolgd door de Amerikaanse toezichthouder. Investeerder kunnen voorlopig naar hun geld fluiten.
Dirk Scheringa
In Nederland probeert de ICO Headstart in het gat van de toezichthouder te springen. Het bedrijf wil ICO's begeleiden en een keurmerk worden dat betrouwbare munten en tokens scheidt van de minder betrouwbare. Headstart heeft naar eigen zeggen al tientallen aanmeldingen binnen.
Opvallend detail: oud-DSB-topman Dirk Scheringa is de directeur van het bedrijf. Zijn DSB-bank raakte in 2009 in opspraak vanwege het afsluiten van woekerpolissen. Scheringa wordt verantwoordelijk gehouden voor het faillissement van de bank, later dat jaar.
Voorlopig nog geen verbod
Volgens de AFM is een verbod op ICO's nu nog niet aan de orde. "Dit is een nieuw fenomeen, met nieuwe risico's", aldus AFM-voorzitter Merel van Vroonhoven. "Dan is de eerste stap om te waarschuwen."
Als het fenomeen groeit en blijft, moet er wel internationale regelgeving komen, vindt Van Vroonhoven. "In dit geval moet dat ook echt internationaal, omdat het grensoverschrijdend is. En ik kan u verzekeren: dat staat echt hoog op de Europese agenda."
