Wordt de Alternative für Deutschland de grote verrassing van de Duitse verkiezingen? Dat ze in het parlement komen is zo goed als zeker en misschien worden ze zelfs wel de derde partij van Duitsland. Ook al zorgt de partij steeds weer voor opschudding.
Voor veel Duitse kiezers is de grote hoeveelheid vluchtelingen die sinds 2015 het land is binnen gekomen, de belangrijkste reden om op de AfD stemmen. Ze vrezen voor het einde van de Duitse volkscultuur.
"Het is heel simpel, we willen geen islamisering. De islam hoort niet in ons land thuis. Ze moeten moslim zijn in hun eigen land, waar de sharia geldt", zegt AfD-lid Rüdiger Schmitt uit de deelstaat Thüringen. Hij houdt Merkel verantwoordelijk voor de islamisering van zijn land.
Schmitt wil Duitsland redden van de ondergang en rijdt daarom met andere AfD-leden rond in een brandweerwagen, symbolisch uitgerust als 'Reddingswagen voor Duitsland'. Het lijkt een ludieke grap, maar de AfD-leden zijn bloedserieus.
"Als die vluchtelingenproblematiek er niet was geweest, zouden bij deze verkiezingen het populisme en rechts-populisme totaal niet aan de orde zijn", zegt Robert Vehrkamp van de Bertelsmannstichting.
Uit zijn onderzoek blijkt dat maar liefst 30 procent van de Duitsers zich aangetrokken voelt tot populisme. Ook al is dat niet altijd even extreem "Het populisme in Duitsland is zeer gematigd. De populisten zijn geen vijand van de democratie. Ik zou ze eerder bestempelen als teleurgestelde democraten."
De Duitse schuldcultuur
Toch tart de partijleiding steeds vaker de Duitse politiek. AfD-prominent Björn Höcke kwam eerder dit jaar onder vuur te liggen toen hij zei dat de Duitse schuldcultuur maar eens plaats moet maken voor nationale trots. Hij sprak toen over een "achterlijke herdenkingspolitiek".
Nu wil hij in de verkiezingscampagne niet meer over het onderwerp praten. "Het thema is belangrijk, maar je moet het voorzichtig benaderen en het goed uitleggen. Ik maakte de fout dat ik het te snel wilde afdoen en een groot thema te veel vereenvoudigde", zegt Höcke.
Toch zijn de AfD-leden in de Duitse 'Reddingswagen' het roerend met de uitspraken van Höcke eens. "Ik ben 69 jaar, geboren in 1948. Ik heb met de schuld die ons voortdurend wordt aangepraat, die schuldcultuur, niks te maken", zegt Schmitt.
"We moeten de populistische meerderheid in Duitsland op z'n minst serieus nemen. Dat gebeurt bij deze verkiezingen niet", zegt onderzoeker Vehrkamp. "Wat de zittende partijen nog niet serieus genoeg nemen, is de problematiek die achter de dalende verkiezingsopkomst steekt."
"We weten dat veel mensen die niet gaan stemmen zich sociaal benadeeld voelen, laagopgeleid zijn en in arme wijken wonen. Daar zijn typisch niet-stemmende omgevingen ontstaan die zich niet meer betrokken voelen bij de politiek en die een aantrekkelijke doelgroep zijn voor protestpartijen."
AfD-lid Schmitt benadrukt dat zijn partij trots is op Duitsland. "We zijn niet rechts, we zijn geen nazi's. We hebben de strategie opgepakt die de CDU heeft laten varen. Als de CDU actie had ondernomen, dan had de AfD niet eens kunnen opkomen. Dan had de AfD geen bestaansrecht gehad."
