700 Catalaanse burgemeesters maken vuist tegen Madrid
Meer dan 700 Catalaanse burgemeesters hebben vandaag in Barcelona een bijeenkomst gehouden om hun krachten te bundelen. Ze staan onder druk van de Spaanse regering om een eenzijdig uitgeroepen referendum over onafhankelijkheid van de noordoostelijke regio Catalonië af te blazen, maar zeggen de eisen uit Madrid te zullen weerstaan. De volksraadpleging staat gepland op 1 oktober.
De spanning in Spanje neemt toe naarmate die datum dichterbij komt. De Catalaanse regering wil het referendum doorzetten, ondanks een uitspraak van het Constitutioneel Hof dat de stemming verbiedt. Door het toch mogelijk maken van de stemming zijn de burgemeesters strafbaar, waarschuwt het Openbaar Ministerie. Madrid heeft gewaarschuwd dat gemeenten voor het geplande referendum geen gebruik mogen maken van openbare gebouwen.
Menigte
In de hoofdstad van Catalonië zeiden de burgemeesters, de regionale president Carles Puigdemont en de burgemeester van Barcelona, Ada Colau, dat ze zich niet laten intimideren. "Dit gaat niet om onafhankelijkheid, hier zijn onze rechten in het geding", zei Colau. De burgemeesters hielden toespraken voor een menigte die met Catalaanse vlaggen zwaaide.
De Catalaanse president Puigdemont bedankte de burgemeesters voor hun doorzettingsvermogen en zei dat het referendum door moet gaan, ondanks het verbod van de Spaanse regering. "Onderschat het Catalaanse volk niet', waarschuwde hij.
Premier Rajoy heeft opgeroepen terug te keren naar "rationaliteit en wettigheid" en zei dat hij het referendum zal blokkeren. Hij riep de burgemeesters op niet deel te nemen aan een illegaal referendum.
De Spaanse politie heeft in de buurt van Barcelona promotiemateriaal voor het referendum in beslag genomen. Gisteren werden al zo'n 100.000 affiches in beslag genomen. Ook de politie van Barcelona heeft posters en flyers geconfisceerd.
Volgens openbaar aanklager José Manuel Maza heeft de Catalaanse politie opdracht gekregen burgemeesters te arresteren als ze niet meewerken aan een onderzoek naar de stemming. De lokale politie komt in een spagaat doordat ze opdrachten uit Madrid moet uitvoeren in de eigen gemeenten.
'Treincrash'
Op vijftien dagen voor het illegaal verklaarde referendum is de strijd tussen centrale regering in Madrid en het Catalaanse regiobestuur ongekend opgelopen, zegt NOS-correspondent Rop Zoutberg. "Geen van de twee partijen is bereid water bij de wijn te doen. Madrid blijft hameren op de Spaanse grondwet, die dit soort stemmingen over afscheid verbiedt. Maar in Catalonië blijven ze overtuigd van hun recht het referendum te houden."
Het zijn twee hogesnelheidstreinen die over een enkel spoor elkaar naderen, meent Zoutberg. "Je ziet deze dagen hoe de vonken uit de rails slaan. Maar een enorme botsing lijkt zo langzamerhand onvermijdelijk. Je kunt je afvragen hoe groot de ravage na die klap is. De klok is nu gezet voor dat referendum op 1 oktober. Maar nog niemand weet hoe 2 oktober eruit ziet."
Economie
De Spaanse overheid heeft de controle op de Catalaanse uitgaven opgevoerd, om te voorkomen dat er overheidsgeld wordt gebruikt voor het referendum over onafhankelijkheid. Als dat toch gebeurt, worden de gemeenten vervolgd.
Uit opiniepeilingen blijkt dat een minderheid van de Catalanen voor afscheiding van Spanje is, maar dat de meerderheid van de machtige regio de kans wil krijgen daarover te stemmen.
Catalonië is van groot economisch belang voor Spanje. De regio neemt zo'n 20 procent van 's lands inkomsten voor zijn rekening.
De Catalanen hebben al een zekere mate van zelfbestuur. Er is een eigen politiemacht en ook op het gebied van zorg en onderwijs is Catalonië grotendeels zelfvoorzienend. Belastingen, buitenlandse zaken, defensie en infrastructuur zijn nog wel in handen van de centrale overheid in Madrid.
