'Het geld moet toch ergens vandaan komen in de zorg'

• Rebecca Vernhout

  redacteur Online

De zorgpremie en het eigen risico gaan volgend jaar opnieuw omhoog. "De premiestijging is noodzakelijk om de ziektekosten te kunnen betalen", zegt Martin Buijsen, hoogleraar gezondheidsrecht. Die kosten blijven almaar stijgen, onder meer door de vergrijzing, dure medicijnen en innovaties.

De zorgverzekeraar bepaalt de premie van de basisverzekering, niet het kabinet. Meestal verschillen de premies tussen zorgverzekeraars onderling weinig. Wat onder de dekking valt van de basisverzekering, bepaalt de overheid. Dat is dus voor elke zorgverzekeraar gelijk.

Het kabinet bepaalt ook de hoogte van het eigen risico. Dat is nu twee jaar op rij 385 euro. Volgens Haagse bronnen blijkt uit conceptstukken voor Prinsjesdag dat het huidige (demissionaire) kabinet van VVD en PvdA het eigen risico zal verhogen naar 400 euro.

Volgens Buijsen helpt een hogere zorgpremie alleen bij het beteugelen van de kosten van de gezondheidszorg als mensen minder gebruikmaken van de zorg. "Doordat de drempel hoger wordt, maar ook omdat ze meer inzicht krijgen in wat het kost. Als mensen dat inzien, worden ze kritischer op hun eigen zorggebruik."

Kan de zorgpremie ook te hoog worden? "Je wilt niet dat de stijging van de premie sterker oploopt dan koopkracht", zegt Buijsen. "Maar als dat wél gebeurt; waar haal je dan je geld vandaan? Dan kan je ervoor kiezen om bepaalde zorg niet meer collectief te bekostigen. Voor een deel draait het om politieke keuzes: dan zou Den Haag bijvoorbeeld minder geld moeten uittrekken voor onderwijs of defensie, zodat dat naar onze gezondheidszorg gaat. Het moet toch ergens vandaan komen."

Maar, waarschuwt Buijsen, de zorg moet toegankelijk blijven voor iedereen, ook financieel: "Doordat de lagere inkomensgroepen zorgtoeslag krijgen, een tegemoetkoming in de kosten, is dat nu haalbaar. Je hebt een probleem als je arm en ongezond bent en veel extra kosten maakt voor bijvoorbeeld dure medicijnen. Dat is wat je nu steeds meer ziet: de zorg wordt minder toegankelijk voor degenen die het het hardst nodig hebben."

Zorg mijden?

Het aantal mensen dat om financiële redenen niet langs de dokter gaat, valt volgens onderzoek van instituut Nivel nog mee. Toen in 2013 het eigen risico flink omhoog ging, waren er niet ineens veel meer zogenoemde zorgmijders. Buijsen hoort in de praktijk heel andere geluiden: "Puur gebaseerd op wat specialisten mij vertellen, zijn er steeds meer mensen die zich niet laten doorverwijzen. Of heel lang wachten voordat ze naar een arts gaan."

"Nederland heeft kwalitatief goede zorg en nog steeds korte wachtlijsten. Het is goed dat we de laatste jaren steeds meer gaan inzien dat goede zorg niet gratis is", vindt Buijsen. "Waar het kwaliteit en gegarandeerde zorg betreft, krijgen we hier zeker waar voor ons geld."