Maand voor Duitse verkiezingen is het alleen spannend in de achterhoede
Nog één maand, dan gaat Duitsland naar de stembus. Bijna iedereen houdt er rekening mee dat Angela Merkel de verkiezingen gaat winnen. Echt spannend wil de campagne dan ook niet worden. Interessanter is zelfs niet wie tweede wordt, maar vooral wie op de derde plaats belandt. Want daarvan hangt af: met wie gaat Merkel straks regeren?
De bondskanselier en CDU-leider voert campagne met een slogan die haar comfortabele positie verraadt. Geen uitgesproken ambitie, geen concrete plannen waar mensen ook tegen zouden kunnen zijn, maar gewoon: "voor een Duitsland waarin we goed en graag leven". Wie kan daar tegen zijn?
Merkels CDU stevent na 2005, 2009 en 2013 af op de vierde verkiezingsoverwinning op rij. Volgens de laatste peilingen gaat 38 tot 40 procent van de Duitsers stemmen op de christen-democraten, bijna evenveel als vier jaar geleden.
SPD terug bij af
Er moet veel gebeuren willen de sociaal-democraten van de SPD haar nog kunnen inhalen. Toen lijsttrekker Martin Schulz zich begin dit jaar kandidaat stelde, leek het er nog op dat hij haar naar de kroon kon steken. Hij werd bejubeld, hij zou zomaar eens kanselier kunnen worden.
Maar vooralsnog heeft hij het niet waar kunnen maken. De sociaal-democraten schommelen in peilingen tussen 22 en 24 procent en de campagne komt maar moeilijk van de grond.
Dat komt mede doordat Merkel doet wat ze altijd met haar politieke tegenstanders doet: ze kopieert hun standpunten. Toen de SPD de invoering van het homohuwelijk tot inzet van de campagne maakte, nam zij na jarenlang verzet ineens dat standpunt over. En binnen een week had Duitsland onder haar leiding het huwelijk voor partners van gelijk geslacht ingevoerd.
Welke coalitie?
Mede daarom staat de SPD niet te springen om nog een keer met Merkel te regeren. Veel andere coalitie-opties zijn er overigens niet. Alle partijen hebben de rechts-populistische Alternative für Deutschland (AfD) uitgesloten. Die staan nu op 7 tot 10 procent en lijken door interne ruzie veel potentiële kiezers te zijn kwijtgeraakt.
Wat overblijft, is een mogelijke coalitie met de liberale FDP. Die partij haalde vier jaar geleden de kiesdrempel niet, maar is nu weer bezig aan een flinke opmars. Voor zo'n coalitie is waarschijnlijk nog een derde partij nodig, zoals de Groenen. Maar een regering van drie partijen komt in Duitsland zelden voor.
Uit een enquête in opdracht van de publieke omroep ARD blijkt dat de vluchtelingencrisis de Duitse kiezers nu het meest bezighoudt. 44 procent noemt de asielproblematiek als het voornaamste dat de politiek moet aanpakken. Andere verkiezingsthema's zijn armoede (20 procent) en oudedagvoorzieningen (17 procent).
Dat veel kiezers immigratie het belangrijkste thema vinden, wil niet zeggen dat de Duitsers een omwenteling willen. Volgens een Bild-peiling wil slechts 29 procent dat de toestroom van vluchtelingen wordt beperkt.
Uit weer een andere peiling, van weekblad Die Zeit, blijkt dat 71 procent van de Duitsers vindt dat ook vluchtelingen bij het collectieve Duitse "wij" horen. De krant concludeert tevreden dat de meerderheid van de Duitsers "tolerant en liberaal" is. Al geldt dat niet voor aanhangers van de AfD: die vinden in overgrote meerderheid (80 procent) dat vluchtelingen er niet bij horen.
Debat
De komende maand trekken de kandidaten door het land om zoveel mogelijk van zich te laten horen. Maar onderling gaan ze amper met elkaar in debat. Het eerste en enige tv-debat tussen Merkel en Schulz is volgende week zondag. De grote vraag is of Schulz daar het tij weet te keren.
