Na Nuon en Essent lijkt nu ook energiereus Eneco geprivatiseerd te worden. De gemeente Dordrecht wil haar pakket aandelen verkopen en daarmee zou een meerderheid op de markt komen. Eerder al besloten Rotterdam en Den Haag, de grootste aandeelhouders van Eneco, hetzelfde.
Dordrecht ziet onvoldoende publieke belangen om de aandelen te behouden. "Eneco is begin dit jaar opgesplitst en een commercieel bedrijf geworden. Het is niet langer de rol van gemeenten om daar aandeelhouder van te zijn", zegt voorzitter van de aandeelhouderscommissie Adriaan Visser.
Volgens Visser, ook wethouder financiën in Rotterdam, heeft Eneco de afgelopen maanden voor vele miljoenen geïnvesteerd, vooral in het buitenland. "Het is als wethouder ingewikkeld om uit te leggen dat een bedrijf in het buitenland allerlei risicodragende investeringen doet."
Weinig over van excellente prestaties
Sinds de jaren 90 zijn overheidsbedrijven in Nederland in rap tempo geprivatiseerd. Hoogleraar en kroonlid van de Sociaal-Economische Raad Hans Schenk doet er onderzoek naar. Hij schetst geen rooskleurig beeld.
"De dienstverlening is achteruitgegaan, terwijl de prijzen en kosten omhoog zijn gegaan. En dat zijn voornamelijk kosten in het managementdeel. Dat betekent dat topbestuurders zichzelf drie, vier en sommige gevallen wel tien keer meer zijn gaan uitbetalen dan toen het een overheidsbedrijf was."
Schenk noemt de Postbank als voorbeeld van een zeer succesvol overheidsbedrijf. "Die hebben we ook geprivatiseerd en verkocht aan wat uiteindelijk ING is geworden. Van die excellente prestaties is weinig meer over."
Je moet niet alle heil van privatiseren verwachten.
Ook Jeroen de Haas, topman van Eneco, vindt dat aandeelhouders voorzichtig moeten zijn. "Je moet niet alle heil van privatiseren verwachten. Dat gebeurde in de jaren 90 wat mij betreft te veel."
De Haas maakt zich zorgen over de continuïteit van het bedrijf. Eneco is de duurzaamste energiegigant in Nederland. Bij de energieconcerns Nuon en Essen was na de verkoop aan het Zweedse Vattenfall en het Duitse RWE Essent weinig aandacht meer voor innovatie en duurzaamheid, blijkt uit onderzoek van de Consumentenbond.
Grijze energiereus
Schenk waarschuwt dat Eneco hetzelfde lot te wachten staat als het overgenomen door een groot energieconcern. "Grote marktpartijen hebben een ingeboren neiging om allerlei innovatie tegen te houden."
De Haas deelt zijn zorgen, maar wil wel nuanceren. "De aandacht voor duurzaamheid, ook van particuliere aandeelhouders, wordt heel groot. Dat is niet gek, want de toekomst is aan duurzame ondernemers. Ook in de concurrentiestrijd; ben je niet duurzaam dan word je van de markt gevaagd. Dat is mijn overtuiging."
Wethouder Visser zegt de duurzaamheidsambitie van Eneco te ondersteunen. "Het is van groot belang dat we verkopen aan een goede partij, die duurzaamheid ook hoog in het vaandel heeft. Elke partij is welkom, maar ik kan me niet voorstellen dat we aan een grijze energiereus verkopen."
De gemeenteraden van de drie steden gaan zich de komende tijd buigen over de verkoop.
