Het is deze week een jaar geleden dat militairen een staatsgreep probeerden te plegen in Turkije. De coup mislukte, maar de gevolgen zijn nog steeds merkbaar. Niet alleen in Turkije. Ook in Nederland maakte de couppoging veel los.
In Deventer, Eindhoven en Rotterdam gingen Turkse Nederlanders massaal de straat op om de couppoging te veroordelen. Ook de geboren en getogen Rotterdammer Ahmet Erdogan (31). "Eerst dacht ik nog: ik blijf gewoon rustig thuis. Maar na het zien van de beelden en nadat ik had gepraat met vrienden won de Turkse emotie het van de Hollandse nuchterheid", vertelt Erdogan.
"Bij zulke grote gebeurtenissen willen Turken graag samenkomen. We zochten troost bij elkaar en wilden ook een statement maken: dit accepteren wij niet, wij willen geen coup."
Dat veel Turkse Nederlanders zich zo betrokken voelden, komt volgens Erdogan door de geschiedenis. "Wij hebben een historisch trauma als het om couppogingen gaat. Daar zijn er vroeger meer van geweest, waar premiers zijn opgehangen en veel onschuldige mensen zijn omgebracht. Daar denk je dan meteen aan."
De Rotterdamse Nilgun Sahin herkent dat gevoel. "Mijn ouders hebben eerdere couppogingen meegemaakt. Daar heb ik veel verhalen over gehoord. We weten wat een couppoging teweeg kan brengen in de Turkse samenleving. Dus ik schrok heel erg."
Sahin zou die nacht op vakantie gaan naar Turkije. Dus ze ging niet de straat op, maar volgde de ontwikkelingen in Istanboel en Ankara op de voet via familie, Turkse televisie en sociale media.
Wat ze daar zag, raakte haar. "Er zijn mensen op straat gesneuveld, puur om de coup te laten mislukken. Moet je je voorstellen wat voor trots gevoel de Turkse bevolking dus heeft. Dat mensen geen seconde nadenken en gewoon de straat opgaan. Er was zo'n strijdlust."
Het helpt niet als Rutte zegt dat Turkse Nederlanders op moeten rotten.
De volgende dag werd het mislukken van de coup gevierd, in Turkije, maar ook op de Erasmusbrug in Rotterdam die rood kleurde door alle Turkse vlaggen. Er volgde een golf van kritiek in de media en politiek op de zichtbare betrokkenheid met Turkije. De Turkse gemeenschap zou niet goed geïntegreerd zijn.
Uit een eerder verschenen SCP-rapport blijkt ook dat ongeveer de helft van de Turkse Nederlanders zich overwegend Turks voelt en in geen of geringe mate Nederlander. Daarin is er een groot verschil met andere migrantengroepen.
'Pleurt op'
Premier Mark Rutte haalde hard uit naar Turks-Nederlandse jongeren die de straat op waren gegaan en een verslaggever lastigvielen. "Ga zelf terug naar Turkije" en "Pleurt op, zou ik in plat Haags zeggen", zei hij in het tv-programma Zomergasten.
Daarmee bereikt Rutte juist het tegenovergestelde, denkt de Rotterdamse Erdogan. "Het helpt niet als Rutte zegt dat Turkse Nederlanders op moeten rotten. Hij spreekt zich in vergelijkbare gevallen bij andere Nederlanders ook niet zo fel uit. Aan de andere kant zegt president Erdogan: wees trots op je Turks zijn, je mag er zijn. Ik snap wel dat dat voor veel Turkse Nederlanders aantrekkelijker is."
Sahin ergert zich er vooral aan dat haar loyaliteit sinds de coup steeds ter discussie wordt gesteld. "Het is zó vervelend om continu te horen te krijgen: ben je nou Turk of Nederlander? Het ging wel om een couppoging die nacht. Wij kwamen op voor de democratie. Ik weet zeker dat als hier een couppoging wordt gepleegd Turkse Nederlanders als eerste de straat op gaan. Ook voor Nederland."
Dat duizenden Turkse Nederlanders met Turkse vlaggen de straat op gingen, is volgens Sahin geen meetmoment voor integratie. "De vlag staat voor eenheid en staat voor onafhankelijkheid en is ons dierbaar. Veel Nederlanders begrijpen dat niet omdat hier geen vlaggencultuur heerst. Ik heb ook een Nederlandse die ik uithang met Koningsdag. En dan vraag ik me af, hoeveel Nederlanders hebben thuis een vlag?"
