Advocaten: Nederlandse jihadgangers willen wel terug, maar kunnen niet
Nu terreurgroep Islamitische Staat in Raqqa en Mosul grote verliezen lijdt, willen meerdere jihadstrijders terugkeren naar Nederland. Advocaten die hen bijstaan, zeggen dat tegen de NOS. Het is volgens de advocaten echter moeilijk om weg te komen uit het strijdgebied.
In Nederland loopt nu een rechtszaak tegen tien terreurverdachten die waarschijnlijk nog in Syrië of Irak zijn. Het Openbaar Ministerie wil hen bij verstek berechten, maar de rechtbank in Rotterdam hield hun zaak vorige week aan omdat ze het recht hebben om bij hun eigen proces aanwezig te zijn. Over een half jaar wordt opnieuw bekeken of de zaak kan doorgaan.
Geen onwil
Het ligt niet altijd aan onwil dat jihadgangers hun zaak niet bijwonen, zegt advocaat André Seebregts. "Ik ben de afgelopen maanden vaak gebeld door familieleden van mensen die proberen terug te komen. Maar dat is niet zo eenvoudig."
Seebregts wijst erop dat er allerlei gevaren zijn. Zo riskeren terugkeerders wraakacties van IS. Ook hebben ze vaak hun paspoort moeten inleveren, zodat ze lastig de Turkse grens over kunnen. En eenmaal in Turkije lopen ze het risico om daar te worden berecht.
Brief
Een van de mensen die naar eigen zeggen terug willen, is de Arnhemmer Marouane B. Hij is een van de tien verdachten die in Rotterdam terechtstaan. Volgens zijn advocaat Barbara Klunder probeert hij het gebied te verlaten, maar is onduidelijk of dat gaat lukken. "Ik ga er vooralsnog van uit dat hij zijn zaak zal bijwonen, maar weet niet hoelang dat gaat duren. Zijn veiligheid staat voorop."
Voor het geval dat B. om het leven komt voordat hij het strijdgebied uit is, heeft hij een open brief geschreven, gericht aan de Nederlandse rechtbank. Hij zegt erin dat hij onschuldig is, omdat hij zijn leven heeft gegeven om anderen te beschermen. Die onschuld zegt hij in Nederland te willen bewijzen in een eerlijk proces.
"Een aantal jaren geleden ben ik met een broeder naar Syrië vertrokken", schrijft hij. "Ik ben erheen gegaan om de kinderen, vrouwen en mannen te helpen die worden geterroriseerd door de tiran Assad."
B. erkent dat hij zich in Syrië "als soldaat" heeft aangesloten bij een strijdende partij. Hij bevestigt noch ontkent dat het gaat om Islamitische Staat. Maar op zijn Facebook-pagina zijn verwijzingen naar deze terroristische organisatie te zien.
De rechtbank in Rotterdam zegt in een reactie dat de aankondiging dat iemand naar Nederland wil komen, aanleiding kan zijn om de zaak uit te stellen. Dat is in het verleden ook gebeurd.
"Wij willen graag dat een verdachte op de zitting aanwezig is", zegt een woordvoerder. "Als verdachten op de een of andere manier kenbaar maken dat ze er graag bij willen zijn, ook al is dat via de media, dan kan dat aanleiding zijn voor ons te zeggen: we gaan een zaak aanhouden om iemand langer in de gelegenheid te stellen om naar Nederland terug te keren."
Nog 190 Nederlanders in strijdgebied
Volgens de AIVD bevinden zich op dit moment nog 190 Nederlanders in het strijdgebied in Syrië of Irak. Zo'n vijftig jihadreizigers zijn de afgelopen jaren teruggekeerd, van wie een deel is vervolgd en veroordeeld. Ongeveer 45 mensen zijn volgens de AIVD omgekomen.
Het OM heeft zich tot doel gesteld om zo veel mogelijk van de Syrië- en Irakgangers te vervolgen, in ieder geval iedereen die terugkeert. Zodra ze voet zetten op Nederlandse bodem, worden ze vastgezet en verhoord.
Deelname aan de gewapende strijd in Syrië of Irak is strafbaar, aan welke zijde de verdachte ook vecht. Eind vorig jaar maakte het kabinet bekend dat ook alleen een verblijf in strijdgebied strafbaar wordt.
