'Ik betwijfel rechtvaardiging van Comeys lekken naar de pers'

Of het deugt dat de voormalige FBI-directeur James Comey naar de pers heeft gelekt, is uitermate twijfelachtig. Dat zegt oud-directeur Pieter Cobelens van de militaire inlichtingendienst MIVD.

Bij de hoorzitting waarin Comey zijn contacten met president Trump toelichtte, vertelde Comey dat hij via een bevriende hoogleraar strafrecht van Columbia University memo's naar de media heeft gelekt. In de memo's schreef Comey uitvoerig over zijn gesprekken met de president, naar eigen zeggen omdat hij bezorgd was dat Trump ooit over hun contact zou liegen.

Cobelens betwijfelt of het terecht is dat Comey zijn lek goedpraat door te stellen dat hij het niet als directeur van de FBI, maar als privépersoon heeft gedaan. "Hij is geen private citizen", zegt de Nederlandse oud-inlichtingenchef. "Ook ik heb nog steeds zwijgplicht over zaken die geheim zijn en dat ook moeten blijven. Dat geldt voor hem ook."

"Je hebt te maken met iemand die in het hart stond van de inlichtingenwereld die nu is ontslagen. Hij was de allerbeste vent die er was en nu is hij weg", zegt Cobelens. De Nederlander denkt dat Comeys teleurstelling over zijn ontslag, in combinatie met het isolement, heeft bijgedragen aan zijn beslissing om de memo's aan de pers te geven.

Cobelens vermoedt dat Comey de president voor heeft willen zijn door zijn memo's te lekken. Trump zou dan niet zelf mogelijke geluidsopnames publiek kunnen maken, om daarmee te bepalen hoe het verhaal in de media zou komen. "Die man leeft nu met zijn gezin in een villa met op de oprit allemaal pers. Hij moet dus in zijn eentje proberen te overleven. Ik denk dat dit een fout van hem is geweest."

Toch zegt Cobelens dat hij de twijfels van Comey over de gesprekken met Trump begrijpt. "Je kunt vanuit de politieke hoek proberen te verklaren wat er nou precies is bedoeld, maar de president van de VS zegt eigenlijk: 'Laat dat onderzoek naar Flynn maar gewoon zitten.' Dat had mij ook enorm veel zorgen gebaard."

Michael Flynn was Trumps veiligheidsadviseur, die noodgedwongen opstapte toen bleek dat hij nog voor het aantreden van Trump contact had gehad ​met de Russische ambassadeur in Washington. Comey zei vanmiddag dat Trump hem niet het bevel had gegeven, maar dat hij wel het gevoel had dat Trump hem de opdracht gaf om het onderzoek naar Flynn te staken. Het Witte Huis bestrijdt dit.

"Het gevaarlijkst voor de president is toch wel die opmerking over Michael Flynn. Hij speelt een centrale rol in het onderzoek naar de Russische connecties van het campagneteam van Trump", zegt correspondent Arjen van der Horst. Als uit het onderzoek van speciaal aanklager Robert Mueller blijkt dat Trump zo de rechtsgang heeft belemmerd, kan dat leiden tot een afzettingsprocedure van Trump. Comey liet zich daar niet over uit, maar zei wel dat Mueller daarnaar zal kijken.

In een gisteren gepubliceerde verklaring van Comey schrijft hij dat Trump zijn loyaliteit heeft geëist tijdens een diner. Zelf legde Cobelens als oud-militair een officierseed af om zich loyaal te verklaren. "Dat deed ik aan het Koninkrijk der Nederlanden. De ene keer heb je een PvdA-premier, de andere keer weer een andere. Dat maakt allemaal niet uit."