Londen 'Keeps Calm and Carries On' na aanslag, want zo hoort dat

Een bestelbus die op voetgangers inrijdt en drie mannen met messen die voorbijgangers neersteken. De aanslag in Londen van zaterdag is de derde in korte tijd, maar toch blijven de Britten kalm.

Het is een mentaliteit die de Britten koesteren, al sinds de Duitse bombardementen in de Tweede Wereldoorlog: 'Keep Calm And Carry On.' De iconische tekst staat op T-shirts, mokken en posters en is relevanter dan ooit. "Het is echt niet alleen een marketingpraatje", zegt terrorisme-expert Jelle van Buuren.

Gewenning

"Natuurlijk speelt gewenning een rol", zegt hij. "Maar de Britten hebben ervaring met dreiging. Bijvoorbeeld van bomaanslagen in de jaren 60 door de IRA." Toch blijft het lastig om vergelijkingen te trekken met andere landen of eerdere aanslagen. "Als je een Brit nu vraagt waar hij zich zorgen om maakt, staat terrorisme vast erg hoog op de lijst. Maar die angst ebt vanzelf weer weg", zegt Van Buuren.

"Ons kantoor is vlak bij de plek van de aanslag", zegt correspondent Tim de Wit. "Dus de angst kwam wel even binnen, maar toen ik de metro instapte, zaten de passagiers gewoon Candy Crush te spelen op hun mobieltje."

Het is een soort verdedigingsmechanisme: "In een app-groep met wat Britse vrienden werd even gevraagd of iedereen veilig was, maar daarna werden de eerste grappen alweer gemaakt", schetst De Wit.

Tijdens de live-uitzendingen over de aanslag zaterdag was er nog een voorbeeld van Britse nuchterheid te zien. Terwijl sommige Londenaren wegrenden, had een man zijn glas bier meegenomen en liep daarmee rustig over straat weg.

Volgens De Wit speelt de Britse overheid een actieve rol in het bewaren van die typische houding. "De aanslagen op de metro van Londen van 2005 waren bijzonder heftig. De toenmalige burgemeester van Londen Ken Livingstone hield een emotionele speech", zegt Tim. "Daarin riep hij op om gewoon de metro te nemen. En dat deden de Londenaren ook."

"De Britten worden door hun overheid bewust meegenomen in de beweegredenen van terrorisme", legt Jacco Pekelder van de Universiteit Utrecht uit. Ze vertellen keer op keer dat de terroristen de samenleving proberen te ontwrichten.

"De overheid doet een oproep aan de burgers om zich niet te laten beïnvloeden. Het geeft hen een vorm van macht en daarmee minder onzekerheid. Zo wordt het een self fulfilling prophecy." Volgens Pekelder is het een manier om een gevoel van onmacht in de samenleving te kanaliseren. "Door stug vol te houden krijgen ze ons er niet onder."

"Natuurlijk, als je ze ernaar vraagt vindt iedereen het verschrikkelijk", zegt Tim de Wit. "Maar niemand gaat voorlopig woedend de straat op. Er is hier geen vorm van spanning. Die houding werkt hier wel. Iedereen gaat gewoon door."