En wéér is er ophef rond de Amerikaanse president. Donald Trump zou de inmiddels ontslagen FBI-chef James Comey hebben gevraagd om het onderzoek naar Trumps toenmalige veiligheidsadviseur, Michael Flynn, te staken. Het is het zoveelste incident sinds zijn aantreden in januari dit jaar.
"Het lijkt erop dat dit een van de meest dramatische presidentschappen uit de Amerikaanse geschiedenis is", zegt de Amerikaans-Nederlandse historicus James Kennedy. "Het kan nog zijn dat het met een sisser afloopt, maar dat is heel moeilijk met deze president."
Als het bericht over Trumps verzoek aan Comey klopt, dan kan dat mogelijk gezien worden als het belemmeren van de rechtsgang. En dat kan strafbaar zijn. Het kan zelfs leiden tot een afzettingsprocedure, zoals sommige politieke tegenstanders van de president graag zouden zien. Maar hoe waarschijnlijk is dat?
Impeachment
Veel vergelijkingsmateriaal is er niet: een impeachmentprocedure is zeldzaam in de Amerikaanse politiek. Slechts drie keer eerder was er sprake van: bij de presidenten Andrew Johnson, president van 1865 tot 1869, Richard Nixon, president van 1969 tot 1974, en Bill Clinton, president van 1993 tot 2001. Geen van de presidenten werd uiteindelijk afgezet.
Volgens Kennedy is de poging van Trump om het onderzoek naar Michael Flynn aan banden te leggen "heel ernstig". "Dit lijkt echt op een Watergate-achtig schandaal." Het delen van informatie met de Russen valt hierbij in het niet, stelt Kennedy. "Dit is van een hele andere orde dan we tot nu toe hebben gezien."
Als de memo over Trump klopt dan zou er volgens de historicus sprake kunnen zijn van belemmering van de rechtsgang. "Een president, die het onafhankelijk mandaat van de FBI om mogelijke misdaden te onderzoeken dwarsboomt, mag formeel niet."
Anders dan bij een rechtszaak is een afzettingsprocedure vooral een politiek proces, zegt Kennedy. "Impeachment is een hele grote stap, waar je ook de steun van de Republikeinen voor nodig hebt. Hoewel de twijfel over Trump binnen de partij groeit, is hij bij veel Amerikanen nog populair. Dat maakt het lastig. Ik zou mijn geld inzetten op dat het niet gaat gebeuren."
Maar een afzettingsprocedure is na vandaag wel een stap dichterbij gekomen, denkt Kennedy. "Niemand gaat dat nu al noemen, want daar liggen nog niet voldoende feiten voor op tafel. Maar mensen praten er wel op een manier over, die je een week geleden nog niet zag."
Impeachment betekent overigens niet automatisch dat de president moet opstappen. Bij Johnson haalde de procedure het net niet, er kwam één stem tekort. Nixon hield dus de eer aan zichzelf en trad af. En Clinton mocht ondanks alle beschuldigingen van meineed en minachting van het hof gewoon zijn tweede termijn als president afmaken. En Donald Trump is vooralsnog gewoon de president van de Verenigde Staten.
