Toen Emmanuel Macron twee weken geleden de eerste ronde van de Franse presidentsverkiezingen won, verkeerden Europese beleidsmakers in feeststemming. Immers: Macron was niet alleen uitgesproken Europees, ook had hij blijk gegeven van de wil om de Franse economie nu eens echt te hervormen.
"Juich niet te vroeg", zegt de bekende politicoloog Dominique Reynié. "Het is nog maar helemaal de vraag of hij daarvoor de kans krijgt."
Allereerst moet Macron zondag de verkiezingen winnen. Na het voor Marine Le Pen desastreus verlopen debat van afgelopen woensdag, lukt hem dat eenvoudig. Het verschil in de peilingen bedraagt meer dan zeven miljoen stemmen. Het moet wel heel raar lopen als Le Pen die achterstand nog goed maakt.
Arbeidswet
Hoe ziet Macrons hervormingsagenda eruit? Eerst en vooral wil hij de in 2016 gestemde Arbeidswet handen en voeten geven. Deze deed een aantal voorzichtige stapjes in de richting van de flexibilisering van de arbeidsmarkt. Werkgevers klagen al jaren dat ze vanwege de 35-urige werkweek, hoge lasten en de verregaande ontslagbescherming niet kunnen inspelen op veranderingen in de economie.
Wat Macron wil komt in feite neer op een variant van het Nederlandse poldermodel. Zo wil hij de mogelijkheid scheppen dat werknemers en werkgevers binnen een bedrijf of binnen een sector afspraken kunnen maken.
Vakbonden vrezen dat zij buiten spel komen te staan. Dit omdat werknemers in Macrons plannen in meerderheid zouden mogen besluiten, als de werknemers er met de vakbonden niet uitkomen.
In weekblad Le Point sloeg Philippe Martinez, de baas van de communistische vakbond CGT, deze week al dreigende taal uit. Helemaal omdat Macron heeft aangegeven een eerste serie maatregelen buiten het parlement om te zullen doorvoeren.
"Herinnert hij zich dan niets van onze reactie op de Arbeidswet van 2016?", zei Martinez. Het dreigement had niet explicieter kunnen zijn. De CGT was vorig jaar medeverantwoordelijk voor de langdurigste protesten sinds 1968.
Politicoloog Dominique Reynié wijst op de enorme groep Fransen die het bestaande systeem afwijst. "Tel maar op", zegt hij op zijn kantoor van Fondapol, de stichting voor politieke innovatie, in het Parijse 6e arrondissement.
"Bij de eerste ronde heeft circa vijftig procent op anti-systeemkandidaten als Le Pen en de antikapitalist Jean-Luc Mélenchon gestemd. Voeg daar de blancostemmers en de niet-stemmers bij op en je hebt meer dan zestig procent ontevreden Fransen", zegt Reynié.
Is dit een klimaat om ambitieuze hervormingen door te voeren?
Daarbij blijft het volgens Reynié niet. "Tijdens rellen in de banlieue eerder dit jaar bleek hoe explosief de toestand daar nog steeds is. Tegelijk worden reguliere demonstraties steeds gewelddadiger. Dat alles samen vormt een uiterst gevaarlijke cocktail. Is dat een klimaat om ambitieuze hervormingen door te voeren?"
Volgens Reynié is het belangrijk dat men in Europa beseft dat er na zondag een derde ronde wacht, wie er ook wint. "In juni zijn de parlementsverkiezingen. Daar zal de nieuwe president een meerderheid moeten veroveren. Macron heeft een heel jonge partij. Dat wordt al moeilijk genoeg."
