'Noord-Korea gebruikt Amerikanen als pionnen in onderhandelingsspel’

Het zijn vaak Amerikaanse staatsburgers die het doelwit van de Noord-Koreanen zijn. Daar zijn Noord-Koreadeskundige Sico van der Meer van Instituut Clingendael en hoogleraar Korea-studies Remco Breuker het over eens. "Dit is duidelijk Amerikaantje pesten."

De aanhouding van een Koreaans-Amerikaanse man, afgelopen vrijdag op het vliegveld van Pyongyang, staat volgens de deskundigen niet op zichzelf. "Dit is al de zoveelste", legt Remco Breuker uit. "Het zijn overwegend de Amerikanen die dit overkomt."

Het zijn gespannen tijden in Noord-Korea en dan heb je dit soort risico's, zegt Sico van der Meer. "Dit is een soort chantage, omdat de Noord-Koreanen met hoge mensen willen praten om te onderhandelen. Gezien de gespannen verhoudingen zijn ze op zoek naar concessies."

Spanningen

Want die spanningen tussen Noord-Korea en de Verenigde Staten zijn inmiddels hoog opgelopen. De Amerikanen zijn bang dat Noord-Korea over een paar jaar atoomraketten heeft die de VS kunnen bereiken. Volgens een organisatie die het atoomprogramma van de Koreanen volgt, is het land een nieuwe kernproef aan het voorbereiden.

En vandaag nog heeft Noord-Korea gezegd dat het klaar is om het Amerikaanse vliegdekschip USS Carl Vinson aan te vallen. Dat schip is inmiddels opgestoomd naar een plek in het westelijk deel van de Stille Oceaan, als reactie op provocaties van Pyongyang.

Maar volgens Sico van der Meer hebben beide landen geen belang bij een oorlog. "Noord-Korea niet, want die gaan ze verliezen. Af en toe een speldenprikje, een beetje escaleren en angst zaaien. Dat zal wel gebeuren. Maar iedereen zal proberen om deze spanningen niet te laten escaleren. Al ligt dat door miscommunicatie wél op de loer."

Volgens persbureau Reuters is de arrestant van vrijdag een man die een maand in Noord-Korea was om over hulpverlening te praten. Hij zou ook als professor hebben gewerkt aan de Yanbian University of Science and Technology (YUST) in China.

"En waarschijnlijk hadden ze hem op elk ander moment kunnen arresteren", vertelt Breuker. "Maar ze hebben dat op het laatste moment gedaan. Op het vliegveld, zodat andere buitenlandse mensen het allemaal hebben gezien. Om ze goed te laten schrikken."

Westerlingen

Van der Meer zegt er wél bij dat westerse gevangenen veel beter worden behandeld dan Noord-Koreaanse gevangenen. "Noord-Koreanen worden in kampen geplaatst. Westerse gevangenen zijn onderhandelingsmateriaal. Je ziet over het algemeen ook dat ze vroegtijdig worden vrijgelaten."

Breuker denkt dat de Noord-Koreanen hebben gewacht met de aanhouding, tot het mogelijk nuttig zou zijn. "Als er veel internationale aandacht komt, dan moet je een zo goed mogelijke aanleiding hebben", zegt Breuker. "En die heeft hij blijkbaar gegeven, maar de kans dat hij iets heeft gedaan waarvoor hij écht gearresteerd moest worden, acht ik klein."

Van der Meer vult aan dat je in Noord-Korea om de 'meest rare redenen' kunt worden aangehouden. "Er zijn in het verleden bijvoorbeeld mensen opgepakt, omdat ze op het vliegveld een krant in de prullenbak gooiden met een foto van leider Kim erop."

Of de spanningen gaan zorgen voor een toename van arrestaties van Amerikanen, is volgens Sico van der Meer lastig te zeggen. "Maar als ik een Amerikaanse toerist was, zou ik niet naar Noord-Korea gaan." En ook Breuker is daar stellig in. "Niet meer naar Noord-Korea gaan."

Maar Van der Meer ziet niet meteen een groot conflict ontstaan. "Want op een bepaalde manier is het niet anders dan de afgelopen twintig jaar. En ook Trump wordt door iedereen geadviseerd om het niet te laten escaleren. Die oorlog wil je niet. Daar heeft niemand belang bij."

Schreeuwen

Hij noemt het voor een groot deel retoriek. "Toch ook wel een beetje tegenover elkaar schreeuwen. Qua retoriek zijn Kim Jong-un en Trump misschien wel een beetje vergelijkbaar." De Noord-Koreadeskundige is benieuwd hoe Trump gaat reageren. "En of hij mensen gaat sturen om die man vrij te krijgen. Net als in 2009, toen oud-president Bill Clinton naar Noord-Korea ging om twee journalisten vrij te krijgen."