'Bedankt Hollande, ik zit nog steeds werkloos thuis'
Ooit stond in de gemeente Aulnay-sous-Bois een terrein van 1 bij 2 kilometer vol met enorme fabriekshallen, loodsen en rokende schoorstenen. Er liep zo'n 3000 man personeel rond en de auto's rolden met vele duizenden van de lopende band.
De wereldberoemde Citroën DS werd hier gemaakt. Op een zwart-witfoto uit 1973 is hij te zien: de eerste Snoek met een feestelijke strik eromheen, te midden van tientallen trotse werknemers in stofjassen.
Pijn
"Maar als je hier nu rondkijkt: het doet pijn aan m'n hart", zegt Tanja Sussest. Ze staat op de vlakte waar de autofabriek stond waar ze 20 jaar werkte. Links is er nu alleen nog maar een braakliggend terrein. Daar stond één van de fabrieken. Rechts wordt door mannen in overalls met hoogwerkers een enorme loods gesloopt. Daar zat onder meer de verfafdeling.
Hier, ten noorden van Parijs, stond een van de grootste autofabrieken van Frankrijk. Sinds de jaren 70 werden er Citroëns en Peugeots gemaakt. In 2012 besloot het bedrijf de fabrieken te sluiten, in 2014 verlieten de laatste werknemers de poort. De productie verhuisde naar lagelonenlanden.
Onze banen zijn opgeofferd zodat het bedrijf nog meer geld kon verdienen.
Wat ooit een icoon was van de Franse industrie, is nu een kaalgeslagen terrein met nog een paar leegstaande loodsen waar asbest wordt verwijderd. "Onze banen zijn opgeofferd zodat het bedrijf nog meer geld kon verdienen. Mensen werden zonder pardon op straat gezet, na jaren van bewezen diensten", vertelt Christophe Delpech, die er 17 jaar werkte. Wij zijn echt het slachtoffer van het kapitalisme.
De teloorgang van de fabriek van Citroën en Peugeot staat symbool voor de teloorgang van de Franse industrie. Toen de fabriek werd geopend in 1973 waren er in heel Frankrijk bijna zes miljoen mensen werkzaam in de industriesector. Toen de autofabriek een paar jaar geleden sloot, telde de branche nog maar iets meer dan drie miljoen werknemers.
'Bedankt socialisten'
"De arbeidskosten in Frankrijk zijn relatief hoog. Met de mondialisering gingen de grenzen open en bleek de Franse industrie vaak niet concurrerend genoeg", zegt econoom Christopher Dembik. Oftewel: arbeidskrachten waren goedkoper in het buitenland,dus werden daar fabrieken neergezet.
Tanja Sussest en Christophe Delpech geven de huidige socialistische regering van president François Hollande de schuld. "Hij heeft ons beloofd te helpen. Hollande wilde iets doen om onze banen te redden, maar uiteindelijk heeft hij niks voor ons gedaan", zegt Sussest. "Bedankt socialisten, bedankt Hollande", zegt Delpech sarcastisch.
De president werd in 2012 gekozen met één centrale verkiezingsbelofte: het terugdringen van de werkloosheid. Maar sindsdien liep de werkloosheid in één rechte lijn alleen maar verder op: tot boven de 10 procent. Pas in 2016 tekende zich een kentering af.
Fout beleid
Dat fabrieken hun deuren sluiten, is niet alleen de schuld van Hollande, zegt econoom Nicolas Bouzou. "Dat proces is al zo'n twintig jaar gaande. Het is al begonnen lang voor Hollande president werd. Het enige wat je misschien kan zeggen, is dat hij onvoldoende heeft gedaan om het proces te stoppen."
De ware oorzaak ligt volgens Bouzou bij het overheidsbeleid van links èn rechts de afgelopen decennia. "Franse bedrijven hebben hogere sociale lasten dan in het buitenland. Ze betalen meer belasting dan in het buitenland en ze hebben te maken met meer bureaucratie."
'Draait alles om geld?'
Peugeot en Citroën kozen er niet voor niks voor fabrieken neer te zetten in landen met lage lonen. Het zorgde er mede voor dat het bedrijf weer in beter vaarwater kwam. In 2016 zag de onderneming de autoverkoop voor het derde achtereenvolgende jaar stijgen. In maart van dit jaar kondigde het bedrijf aan Opel te kopen.
"Mooi hoor, dat het weer goed gaat met het bedrijf als geheel, maar ik zit nog steeds werkloos thuis", zegt Christophe Delpech.
"Hier in Aulnay-sous-Bous zijn dus 3000 werknemers en hun gezinnen geofferd zodat het bedrijf weer geld kan verdienen", zegt Tanja Sussest. "Maar draait alles dan alleen om geld?"
