Jacht op 'divers' politietalent is geopend, maar willen ze ook blijven?

• 

  Bianca Massaro

  redacteur

De witte mannen met grijs haar zijn momenteel het best vertegenwoordigd binnen de politietop. En daar moet verandering in komen, vindt korpschef Erik Akerboom van de Nationale Politie. Daarom neemt hij maatregelen om de politie diverser te maken. Hij richt zich op mensen met een migratie-achtergrond, maar ook op vrouwen en LHBT'ers.

Maar dat is niet alles. Volgens Akerboom is het ook belangrijk om te werken aan de cultuur binnen de politie. "We hebben een heel erg sterke politiecultuur, maar die is ook weleens gesloten", zegt de korpschef in het NOS Radio 1 Journaal. Hij noemt het een cultuur van ons-kent-ons.

Het familiegevoel is belangrijk binnen de politie. Het gaat om saamhorigheid en loyaliteit. Maar dat heeft ook keerzijdes, blijkt uit een onderzoek naar de politiecultuur dat vorig jaar naar buiten kwam. Uitsluiting en minder openheid vormen een probleem.

"Voor zij-instromers is het niet makkelijk om een plek te verwerven. Dit varieert van een soort ontgroening aan het begin tot langdurig het gevoel houden er niet echt bij te horen", schrijven de onderzoekers, die verhalen en anekdotes door de gehele organisatie heen hebben verzameld.

"Ook is het voor elkaar opkomen een dusdanig sterke reflex dat het soms kritiekloos wordt. Het sterke saamhorigheidsgevoel staat openheid van spreken in de weg."

Kritiek of feedback geven wordt gezien als een lastig punt. "Feedback geven op een collega wordt al snel gezien als het geven van een oordeel."

Korpschef Akerboom vindt het juist belangrijk dat mensen elkaar durven aan te spreken. Hij ziet dat ook als een punt waar aan gewerkt moet worden. "De leiding moet daarin het voortouw nemen. Het is belangrijk om dat aanspreken zichtbaar op de werkvloer te doen."

Hij wil naar eigen zeggen de 'ongemakkelijke dialoog' stimuleren. Daarbij gaat het volgens hem om diversiteit, maar ook om integriteit en geweldtoepassing. "Als er uitspattingen zijn of zaken gebeuren die niet kunnen binnen onze cultuur, moet dat worden begrensd."

Uit het eerder genoemde onderzoek komt naar voren dat er binnen de politie wel veel wordt gepraat, maar voornamelijk over het werk (op straat). "Mensen zijn terughoudend om hun twijfels en misschien wel zwaktes te laten zien. De echte zorgen worden niet besproken, zeker niet met leidinggevenden erbij."

Ook wordt aangegeven dat een gesprek met leidinggevenden al snel een lading heeft. "Het leek bijna alsof ze vonden dat ik dan niet meer bij de groep hoorde, maar deed aan onderonsjes met de leiding. Ik had het in het begin totaal niet in de gaten, omdat ik niet besefte dat je bij de politie niet zomaar bij een chef langsgaat", vertelt een medewerker.

Tegelijkertijd missen medewerkers een goed gesprek met de leiding. "Gesprekken vinden nu vooral plaats na heftige incidenten of na fouten - en dan ook lang niet altijd. Fouten krijgen meer aandacht dan wanneer het goed gaat."

Ook vinden ze dat leidinggevenden te ver afstaan van de realiteit en praktijk.

Dit zijn zaken die leven binnen het bestaande politiekorps en waar dus ook de "diverse" talenten waar Akerboom op jaagt, mee te maken krijgen. De afgelopen jaren heeft de politie vaker zij-instromers binnengehaald, maar een aantal daarvan is vaak even snel weer vertrokken.

Volgens Gerrit van de Kamp, voorzitter van politiebond ACP, is het daarom belangrijk om onderzoek te doen naar de oorzaak. "We moeten uitzoeken waarom ze niet willen blijven", zegt hij. "Tot nu toe is daar te beperkt onderzoek naar gedaan."

Het heeft geen zin om mensen aan de voorkant binnen te laten, als ze aan de achterkant weer verdwijnen, zegt Van de Kamp. "Hun vertrek wordt vaak gekoppeld aan carrièrekansen, maar er zullen ook andere redenen zijn. Misschien komt het door de politiecultuur. Als we weten waardoor het komt, kunnen we de hindernissen opruimen."