Net afgestudeerd en je wil lekker aan het werk? Dat kan best tegenvallen. Pas afgestudeerde jongeren kunnen soms niets anders dan kiezen voor een 'werkervaringsplek'. Dat komt nog wel eens neer op precies hetzelfde werk doen als andere werknemers, maar in plaats van een salaris ontvang je een karige stagevergoeding - als je die al krijgt.
Het is misbruik van de zwakke positie van jongeren die net afgestudeerd zijn.
Fijn voor het opdoen van ervaring, het opbouwen van een netwerk en om geen zwart gat op je cv te krijgen. Maar de vakbond FNV ziet de keerzijde van die medaille en noemt het in sommige gevallen 'uitbuiting' door werkgevers. "Er wordt op deze manier misbruik gemaakt van de zwakke positie van jongeren die net afgestudeerd zijn", aldus de vakbond.
Sinds FNV een meldpunt heeft voor zogeheten stagemisbruik, zijn er zo'n 600 meldingen binnengekomen.
Vanochtend was er een zogeheten Rondetafelgesprek, waarin alle betrokken partijen hun zegje mochten doen. Aanleiding voor het gesprek was de uitzending van KRO-NCRV's De Monitor over stagemisbruik van een jaar geleden.
Voorzitter van FNV Jong Kristina van der Molen was daarbij. Ze is positief, omdat er nu eindelijk serieus aandacht wordt besteed aan het probleem van ervaringsplekken. "Ik ben blij met de reacties van de politici en de oplossingen die door de aanwezige wetenschappers zijn aangedragen", zegt ze.
Ook van 500 euro per maand kan je gewoon niet leven.
Toch blijft het nog een beetje bij pleisters plakken, vindt Van der Molen. "Het blijft te veel bij tussenoplossingen, zoals een vergoeding van 500 euro. Maar daar kan je gewoon niet van leven."
Oplossingen?
"Gedeeld werkgeverschap", zegt hoogleraar Arbeidsmarkt Ton Wilthagen als een van de mogelijke oplossingen. Ook hij was bij het rondetafelgesprek. "Een groepje bedrijven besluit samen wat voor arbeidskrachten ze nodig hebben en delen dan de werknemers. Dat noemen we ook wel co-sourcing."
In Frankrijk en België bestaan dergelijke constructies al. "In Nederland heb je alleen het repertoire van flex-, oproep-, uitzend- of oproepkrachten. Jongeren vinden daar maar moeilijk hun weg in. En als ze moeten zzp-en moeten ze alles zelf doen. Je bent dan geen werknemer, maar ondernemer. Je moet dan alles zelf regelen, zoals pensioen of arbeidsongeschiktheidsverzekering. Niet iedereen is daarvoor in de wieg gelegd en dat kan problemen geven, zoals schulden."
Niet iedereen is in de wieg gelegd voor zzp-en.
"Bij co-sourcing heb je gewoon één contract", zegt Wilthagen. "Dan is verder alles zoals een gewoon contract, zoals loon en voorzieningen. De uren van de werknemer kunnen naar wens van de bedrijven worden ingevuld. Bijvoorbeeld in een week vijf uur bij de één, vijf uur bij de ander en nog eens tien uur bij wéér een ander."
Volgens Wilthagen is dat vooral handig voor midden- en kleinbedrijven, omdat ze dan bijvoorbeeld opleidingskosten kunnen delen. Of seizoensgebonden werk dat je dan kan verdelen.
De overheid moet meer controleren of die plekken ook echt stages zijn.
Volgens Van der Molen van FNV Jong ligt de oplossing in een combinatie van maatregelen. Er moet bijvoorbeeld beter gekeken worden naar de instroom van studenten bij sommige opleidingen. "Die staat nu soms totaal niet in verhouding tot de arbeidsmarkt." Als er minder studenten afstuderen, dan komt er vanzelf meer ruimte voor startersfuncties.
Daarnaast vindt ze dat de overheid meer moet doen om achter bedrijven aan te gaan die misbruik maken van werkervaringsplekken. "Jongeren moeten het zeker ook zelf melden, maar die zijn nog wel eens bang voor hun werkgever. De overheid moet meer gaan controleren of die plekken ook echt werkervaringsplekken zijn."
