Nederlanders die bij het Oekraïne-referendum 'nee' hebben gestemd, deden dat vooral vanwege de corruptie in het land, zo blijkt uit onderzoek. Brussel - waar vandaag wordt gesproken over Europese steun voor de aanpak van corruptie - maakt zich zorgen over de langzame aanpak in het land.
Joeri Loetsenko, de openbaar aanklager van Oekraïne, zegt dat er wel degelijk grote stappen zijn gezet. "In Oekraïne werd nog nooit de top van de nationale bank gearresteerd of van Financiën of Energiezaken. Of de top van het gas- en oliemonopolie. Nu zitten ze allemaal in de cel."
Volgens Loetsenko gaat het om tientallen mensen. "Er loopt een strafrechtelijk onderzoek tegen een plaatsvervangend gouverneur en er zijn onderzoeken gaande tegen de leiding van ministeries. Dat is nog geen volledige overwinning, maar het is een offensief."
Eind 2013 gingen honderdduizenden Oekraïners de straat op. Onder de vlag van Europa kwam men in verzet tegen de corrupte kliek rond president Viktor Janoekovitsj. Na straatgevechten in Kiev vluchtte Janoekovitsj naar Rusland. Maar met zijn vlucht is de corruptie niet verdwenen.
"Dezelfde mensen verdienen nog steeds het geld", zegt Alexandra Ustinova van het Anti-Corruptie Actie Centrum.
Dure horloges en cash
Iedereen die er toe doet in het openbaar bestuur van het land is verplicht een zogenoemde e-verklaring in te vullen. Bijna veertigduizend politici en ambtenaren hebben hun bezittingen openbaar moeten maken. De Oekraïners reageren geschokt op hun rijkdom.
Zo bewaart het hoofd van de belastingdienst een groot deel van zijn geld in cash, meer dan anderhalf miljoen dollar. Daarnaast is hij eigenaar van verschillende dure horloges.
Premier Volodimir Groisman vertrouwt de banken ook niet. Hij heeft 1,2 miljoen dollar en 460.000 euro cash. Daarnaast ook enkele horloges, de goedkoopste kost vierduizend dollar.
En president Pero Porosjenko bezit maar liefst 104 bedrijven, niet alleen in Oekraïne, maar op tal van plaatsen in de wereld, ook in Nederland en in het vijandige Rusland.
Aanklager Loetsenko is zelf in 2012 tot vier jaar cel veroordeeld voor verduistering en machtsmisbruik. In 2013 kwam hij onder druk van de EU weer vrij. Hij zit de corrupte politici dicht op de huid.
"Is er een land in de Europese Unie waar de elektronische declaraties van ambtenaren openbaar zijn gemaakt? Wij hebben dat gedaan."
"We zien tientallen voorbeelden van verdachte declaraties van Oekraïense parlementsleden. Als je kijkt hoeveel belasting iemand in zijn leven heeft betaald en hoeveel cash hij thuis heeft, roept dat vragen op. In sommige gevallen is er nul belasting betaald, nul officiële belasting."
"En ligt er bijvoorbeeld een half miljoen dollar cash bij iemand van 30 jaar. Dat roept natuurlijk vragen op."
Schoon systeem
Een rekensom leert dat het parlement - 450 mensen sterk - in totaal 482 miljoen bezit en 36 miljoen aan cash. Van het kabinet hebben 24 leden alleen al zeven miljoen in cash verstopt. En dat in een land waar het minimumloon 53 euro per maand is.
Ook heeft een kwart van de belastingambtenaren inmiddels ontslag genomen en tegen een groot aantal zijn rechtszaken gestart. "Die mensen lopen tegen de nieuwe regels op. Maar dat is de oorlog die ik bedoel. Door één hoofdschuldige op te pakken, creëer je geen schoon Europees systeem. Dat bestaat niet. Het is een proces."
