Uitstel wet DBA: wat betekent dit voor zzp'ers en werkgevers?

Het kabinet stelt de werking van de wet DBA uit. Er zitten te veel haken en ogen aan de opvolger van de VAR-verklaring, waardoor er veel onrust is ontstaan onder zowel werkgevers als zzp'ers.

Wat is de Wet DBA?

Door de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) kunnen opdrachtgevers en opdrachtnemers sinds 1 mei onderling een contract afsluiten, waarin staat wat hun werkrelatie is. Daardoor wordt het eenvoudiger om te controleren of iemand echt als zelfstandig ondernemer werkt.

Is dat niet het geval, dan is er sprake van een schijnconstructie. Daarvoor kan zowel de zzp'er als de opdrachtgever verantwoordelijk worden gehouden.

Op de site van de Belastingdienst staan goedgekeurde modelovereenkomsten waar zzp'ers en opdrachtgevers gebruik van kunnen maken.

De modelovereenkomsten zijn vijf jaar geldig. Maar dat betekent ook dat de Belastingdienst tot vijf jaar na de ingangsdatum kan naheffen, als blijkt dat niet volgens het contract is gewerkt.

Het is niet verplicht om met een modelovereenkomst te werken. Als er geen twijfels zijn over de werkrelatie tussen de opdrachtgever en zzp'er, is het niet nodig.

Waarom verving de Wet DBA de VAR-verklaring?

Zelfstandigen konden met een VAR-verklaring (Verklaring Arbeidsrelatie) aantonen dat ze zelfstandig waren, maar het was moeilijk te controleren of dat ook echt zo was.

Bij de VAR was alleen de zzp'er aansprakelijk als bij controle toch sprake bleek te zijn van een loondienstverband. Met de Wet DBA komt de verantwoordelijkheid ook bij de opdrachtgever te liggen.

Waarom werkt de Wet DBA nu ook niet?

Het kabinet stelt de werking van de wet uit, omdat er veel onduidelijkheid is over de nieuwe wet. De wet is bedoeld om beter onderscheid te maken tussen zelfstandigen en mensen in loondienst, maar de definitie van loondienst (uit 1907) sluit niet aan bij de huidige praktijk.

Verschillende bedrijven stoppen met het inhuren van zelfstandigen omdat ze bang zijn dat ze fouten maken en naheffingen of boetes van de Belastingdienst krijgen. Een groot aantal zzp'ers geeft aan dat ze geen opdrachten meer krijgen.

Werkgeversorganisatie VNO-NCW zegt dat een groep van zo'n half miljoen zzp'ers in onzekerheid zit. 100.000 van hen zouden serieuze problemen hebben door de wet DBA. Nederland telt ruim 1 miljoen zzp'ers.

Wat gaat er nu gebeuren?

De werking van de wet wordt in ieder geval uitgesteld tot 2018. Het komende jaar, of langer als dat nodig is, worden de knelpunten van de wet opgelost, zegt staatssecretaris Wiebes van Financiën. "Het aanpassen van die definitie van loondienst kost tijd en komt op het bordje van het volgende kabinet."

ZZP Nederland wil dat het uitstel wordt gebruikt om na te denken over het begrip 'ondernemerschap'. Dat zou in een aparte wet moeten worden vastgelegd en niet langer onderdeel uitmaken van de Arbeidswet, vindt de organisatie.

Wat betekent dit voor de zzp'ers en werkgevers?

De Belastingdienst zal dit jaar en komend jaar geen boetes uitdelen of naheffingen opleggen als er ongewild fouten zijn gemaakt in de modelovereenkomsten.

"Met een uitzondering voor de echte kwaadwilligen", zegt Wiebes. Dat zijn zzp'ers en opdrachtgevers die duidelijk een werkgevers-werknemersrelatie hebben, en waarbij er dus geen sprake is van zelfstandig ondernemen.

Daar is de FNV blij mee. "Het is niet normaal dat werkgevers in de post en de slachterijen werknemers inhuren als zzp'ers", zegt een woordvoerder van de werknemersvereniging.

De brancheorganisaties VNO-NCW, MKB-Nederland en PZO-ZZP denken dat het uitstel van de wet DBA de rust op de arbeidsmarkt brengt die nodig is nu de economie weer aantrekt, zo laten ze in een gezamenlijke reactie weten. "Zzp'ers kunnen weer ondernemen. Opdrachtgevers kunnen met een gerust hart zelfstandigen contracteren.''