Deze week was het weer raak: opnieuw werd een filerecord gebroken. Dinsdagochtend stond er 822 kilometer file op de Nederlandse wegen, de afstand van Amsterdam naar Zürich.
Als oplossing voor het fileprobleem leggen nu opmerkelijk veel maatschappelijke organisaties een oud plan op tafel: rekeningrijden.
Voorzitter Steven van Eijck van de RAI Vereniging, de belangenorganisatie voor de auto-industrie, is nu een van de sterkste pleitbezorgers voor het rekeningrijden. "Als je naar de komende vijf jaar kijkt, dan nemen de files nog eens met 38 procent toe. Dan staan we dus gewoon stil. Dan is dit land niet meer in beweging te krijgen."
"Het is wel tijd om nu echt tot actie te komen." De verwachting is dat als de automobilist moet betalen voor het gebruik, hij sneller zal besluiten om de auto te laten staan. "Het doel is dat je niet langer het bezit van de auto belast, maar het gebruik van de auto belast. Dat is ook veel logischer."
Ook de transportsector ziet rekeningrijden inmiddels als een van de opties om files te bestrijden. "Ik denk dat het draagvlak op dit moment voor beprijzing groter is dan in het verleden", zegt Arthur van Dijk van Transport en Logistiek Nederland. "Het is in ieder geval de moeite waard voor een volgend kabinet om daar flink in te investeren."
De drukte van de afgelopen tijd heeft volgens deskundigen te maken met het regenachtige weer, veel kleine ongelukken, de economische groei en lage brandstofprijzen. Maar ook op langere termijn zal deze trend zich voortzetten, denken onderzoekers.
Uit het Mobiliteitsbeeld 2016 van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) blijkt dat de druk op de Nederlandse infrastructuur verder oploopt, ondanks de extra wegen die nog worden gebouwd en talloze initiatieven om bestaande wegen beter te gebruiken.
Wij zetten liever in op het belonen van het mijden van de spits, dan het bestraffen van het belanden in de drukte.
Volgens Maarten van Biezen van Natuur en Milieu is het een kwestie van tijd voor rekeningrijden wordt ingevoerd. "Het is voor mij niet de vraag of het wordt doorgevoerd, alleen wanneer. Dat we naar een vorm van beprijzing gaan, dat zie je in de hele wereld."
Maar volgens minister van Infrastructuur en Milieu Melanie Schultz is de invoering van rekeningrijden ingewikkeld. "Het zal veel tijd kosten", zegt ze. "Wij zetten liever in op het belonen van het mijden van de spits, dan het bestraffen van het belanden in de drukte", aldus Schultz.
De ANWB was jarenlang een van de drijvende krachten achter het verzet tegen het rekeningrijden, onder meer omdat dat de privacy van de automobilist in gevaar zou brengen.
Maar ook bij de ANWB verandert er iets, al kiest hoofddirecteur Frits van Bruggen zorgvuldig zijn woorden: "Wij weten uit het verleden dat als je toegaat naar een systeem van gebruik en niet meer betaalt voor bezit en de belastingen gaan dus naar beneden - dus het wordt niet duurder - dan zegt twee derde van onze leden: dat vinden we eerlijk."
Geen spitsheffing
De ANWB stelt wel belangrijke voorwaarden aan het rekeningrijden. "Het is heel erg belangrijk dat we een goed plan krijgen waar duidelijk uit blijkt dat er geen spitsheffing in zit, dat het niet duurder is geworden voor de leden en dat het een simpel systeem is."
Eerder dit jaar concludeerden het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) juist dat een speciale heffing voor automobilisten die bij drukte de weg op gaan - een spitsheffing - het meest effectief de files bestrijdt.
Kamerleden Stientje van Veldhoven (D66) en Martijn van Helvert (CDA) gaan in Nieuwsuur in debat over de vraag of rekeningrijden een oplossing is voor het fileproblematiek.
