'Slavernij komt veel vaker voor in Nederland dan we denken'

Op de Dag van de Mensenhandel staat in Almelo een echtpaar voor de rechter dat acht jaar lang een man als slaaf zou hebben gehouden.

Het stel uit het Overijsselse Tubbergen zou hem allerlei klusjes hebben laten doen. Ook zou het koppel hem hebben mishandeld als hij zijn werk niet goed deed. Uitbuiting, vindt het Openbaar Ministerie. Het echtpaar riskeert een celstraf van 12 jaar.

De 58-jarige man en zijn vrouw van 45 pikten het slachtoffer van straat in 2007. Hij was op dat moment dakloos en had geen familie. Het echtpaar, dat een kringloopwinkel bezit, zette hem meteen aan het werk. Het slachtoffer moest allerlei klusjes uitvoeren bij hun bedrijf en huis op een woonwagenkamp aan de rand van het dorp. Daar werd hij nooit voor betaald.

De zwakbegaafde man werkte zestien uur per dag, zeven dagen per week. 's Avonds werd hij opgesloten in een tuinhuisje. Het echtpaar zette een bedrijf, een huis en 24 auto's op zijn naam.

"Het kan zijn dat mensen uit de buurt waar het stel woonde dit niet direct herkenden als mensenhandel, maar zij moeten gezien hebben dat deze man onrecht werd aangedaan", zegt Corinne Dettmeijer, Nationaal Rapporteur Mensenhandel, over de zaak. "Dat is de kern van uitbuiting. Een duidelijke schending van de mensenrechten."

Omwonenden in Tubbergen wisten wel dat de man werd uitgebuit. Maar omdat het stel buurtbewoners intimideerde, durfden zij hier geen melding van te maken bij de politie. Terwijl dat de enige manier is waarop moderne slavernij kan worden aangepakt, benadrukt Dettmeijer.

"We zien vaker vormen van mensenhandel om ons heen", vertelt zij in het NOS Radio 1 Journaal. "Ook in huiselijke kring komt moderne slavernij voor. Dan denk ik bijvoorbeeld aan een jongetje van 14 dat jarenlang bij zijn oom moest werken op de Dappermarkt. Er was niemand die dacht: moet dit kind niet naar school?"

"Het gaat erom dat we signalen van uitbuiting herkennen", laat Dettmeijer weten. "Ik kan zo al drie of vier zaken noemen die hier op lijken. We moeten schendingen van mensenrechten met z'n allen aanpakken, maar daarvoor is toewijding nodig. Van de overheid, maar ook van ons."

In het Twentse Tubbergen stapte al die jaren niemand naar de politie. Onbegrijpelijk, vindt burgemeester Mervyn Stegers (CDA). "De lijnen zijn hier heel kort. Iedereen kent elkaar", zei hij eerder tegen de NOS.

Uiteindelijk meldde de zwakbegaafde man zich uit eigen beweging op het politiebureau. Stegers: "Hij werd niet permanent vastgehouden en kende een zekere mate van vrijheid. Op een gegeven moment heeft hij zijn angst overwonnen en durfde hij die stap te zetten."

Nu het echtpaar is aangeklaagd, hopen de meeste buurtbewoners dat het stel wordt veroordeeld. Zij willen dat de gemeente ervoor zorgt dat het koppel niet meer terugkeert in Tubbergen. Volgens burgemeester Stegers is er vooral veel werk aan de winkel als het echtpaar weer op vrije voeten komt. "Deze mensen zullen moeten resocialiseren. Dat moet in een gemeenschap waar iedereen weet wat er is gebeurd."