Algemene Politieke Beschouwingen: dit gebeurde er

Het liveblog is afgesloten

De Algemene Politieke Beschouwingen zijn voorbij.

Ron Fresen over het 'pleur op' profileringsfeestje in de Kamer

Stemming over moties, in november kabinetsstandpunt over Oekraïne

De meeste moties halen geen meerderheid, zoals het SP-plan om in 2017 al het eigen risico te verlagen. Wel steunen regeringspartijen VVD en SP het verzoek van de oppositie om voor november 2106 een standpunt in te nemen over het Oekraïne-referendum. Ook wil een meerderheid dat winkeliers niet meer verplicht kunnen worden hun winkel op zondag open te houden. En de verkeersboetes mogen niet meer in de kas komen van het ministerie van Veiligheid en Justitie om te voorkomen dat de pot gespekt wordt met het uitschrijven van heel veel bekeuringen.

Slotverklaring van premier Rutte

Rutte: we danken alle partijen die ons in moeilijke tijden steun gaven

Aan het eind van twee dagen debat zegt de premier iedereen erkentelijk te zijn die het kabinet gesteund heeft en mee heeft gedaan aan een constructief overleg. De partijen hebben geholpen Nederland door een hele moeilijke fase in de geschiedenis bestuurbaar te houden. "Wanneer het erop aankomt in overleg, staan we samen sterk. Die waarde moeten we koesteren en onderhouden."

Kabinet wil na rechtszaak pas kijken naar zondagse winkelsluiting kijken

De premier wil eerst afwachten hoe het loopt met een rechtszaak van een winkelier in een winkelcentrum, die tegen zijn zin op zondag open moet. Dat staat namelijk in zijn contract met de verhuurder van het winkelcentrum.

Rutte denkt dat er geld is om bezuiniging op scholen terug te draaien

De premier vraagt aan de minister van Financiën om er naar te kijken. "De Kamer geeft een helder signaal", aldus Rutte.

Geen extra bevoegdheden voor politie om treitervloggers aan te pakken

Het CDA heeft dit gevraagd, maar volgens het kabinet hebben burgemeesters genoeg mogelijkheden om tegen jongeren die via een blog op internet overlast bezorgen.

Rutte: gesprekken over bed, bad, brood lopen nog

Rutte: verlagen eigen risico in 2017 is niet mogelijk

De premier ontraadt de motie van de SP om volgend jaar al te starten met het verlagen van het eigen risico. "Er is geen dekking, het is financieel niet deugdelijk en is technisch niet mogelijk", aldus Rutte.

Rutte begint met het doornemen van allerlei moties en het beantwoorden van vragen

De premier begint met een reactie op allerlei vragen en moties. In oktober komt er bij voorbeeld een brief over buitenlandse financiering van religieuze organisaties. Ook is het kabinet bereid om te kijken naar de problemen van chronisch zieken, die al jaren achtereen hun volledige eigen risico moeten betalen.

Om 21.25 uur is het woord aan premier Rutte

Dan gaat hij zeggen wat het kabinet gaat doen met alle ingediende moties.

Bontes: 'pleur op' moet Rutte kunnen zeggen

Kuzu: Rutte wil xenofobische en nationalistische stemmen winnen

50Plus: er is een kloof

50Plus-fractievoorzitter Krol vindt dat er helemaal geen evenwichtig inkomensbeeld is, zoals het kabinet zegt. Hij vindt dat de kloof tussen werkenden en gepensioneerden groter is geworden.

Partij voor de Dieren: doorgaan op dezelfde voet is dom

PvdD-leider Thieme vraagt aandacht voor het rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving om de voedselproductie zoals landbouw en veeteelt heel anders in te richten omdat dat een groot onderdeel vormt van het klimaatprobleem.

SGP heeft steun van de Kamer voor vrijheid winkels dicht op zondag

SGP-leider Van der Staaij heeft steun gekregen van een meerderheid van de Tweede Kamer voor een motie waarin staat dat winkeliers nooit gedwongen kunnen worden op zondag open te zijn. Het kabinet moet er op toezien dat winkeliers de vrijheid houden om op zondag dicht te zijn.

VVD-fractievoorzitter Zijlstra plaatst een kanttekening bij dit verhaal. Hij wil weten of het hier om ondernemers gaat die een huurcontract hebben gesloten voor een plek in het winkelcentrum, inclusief de verplichting om op zondag open te zijn. Zijlstra: "Dat is dan een eigen keuze. Je kunt niet eerst zo'n contract tekenen, en achteraf zeggen dat je toch niet op zondag open wil."

GroenLinksleider Klaver wil sneller afgesproken aantal asielzoekers opvangen

Klaver vindt dat Nederland beter zijn best moet doen om het afgesproken aantal asielzoekers uit Griekenland op te vangen. Volgens premier Rutte wil het kabinet dat wel, maar is de administratie in Griekenland zo slecht dat er opstoppingen van mensen ontstaan. Hij heeft de Griekse premier Tsipras al hulp aangeboden, maar het schiet niet echt op. Rutte: "En als Nederland het vreemdelingensysteem van Griekenland overnemen kan echt niet." Klaver, Roemer, Pechtold en Segers vinden toch dat het kabinet meer moet doen.

Oppositiepartijen eisen duidelijkheid Oekraïne-referendum

De ChristenUnie blij met toezegging VVD vrijheid onderwijs

CU-leider Segers is blij dat de VVD heeft beloofd niet te willen tornen aan de onderwijsvrijheid, en dus ook de vrijheid voor religieus onderwijs.

Segers wil verder dat het kabinet een einde maakte aan financiering van gebedshuizen en dergelijke vanuit landen die zelf geen vrijheid van godsdienst hebben. VVD-fractievoorzitter Zijlstra heeft deze motie ook ondertekend.

Pechtold houdt vast aan taalcursussen voor asielzoekers vanaf dag één

D66-leider Pechtold eist dat het kabinet binnen een maand zorgt voor taalcursussen voor asielzoekers, ook als zij nog wachten of zij in Nederland mogen blijven of niet. Het kabinet wil alleen officiële taalcursussen voor mensen met een verblijfsstatus. Voor asielzoekers zijn er vrijwilligers die helpen met Nederlands leren. Een jaar geleden sprak een Kamermeerderheid deze wens al uit, maar het kabinet is het er niet mee eens.

Pechtold benoemt het thema van het debat: tegenstellingen. Hij heeft er vertrouwen in dat tegenstellingen in de samenleving overwonnen kunnen worden door samenwerking.

Wilders: alleen zonder islam zal Nederland een vrij land blijven

PVV-leider Wilders dient een motie in waarin staat dat "de de-islamisering van Nederland" het speerpunt van het kabinetsbeleid moet zijn. Wilders noemt het kabinet Rutte II een ramp voor Nederland. "We hebben leiders nodig die zeggen dat Nederland van ons is."

Het valt D66-leider Pechtold op dat de PVV geen motie van wantrouwen indient, terwijl dat bijna gewoonte was geworden. Pechtold: "Nu heeft u een laatste kans om het te doen, en dan doet u het niet. Dat is een compliment aan het kabinet." Wilders: "De kiezers hebben bij de verkiezingen op 15 maart zelf de kans om een motie van wantrouwen in te dienen."

Handtekening GroenLinks weggehaald onder afbouwen eigen risico zorg?

Samsom: pleur-op was zorgvuldig 'gefocusgroept'

PvdA-leider Samsom zegt dat de uitspraak van premier Rutte bij Zomergasten "zorgvuldig gefocusgroept" was. Daarmee wil hij zeggen dat hij vermoedt dat de VVD vooraf heeft getest en uitgezocht of zo'n uitspraak zou aanslaan bij potentiële kiezers van de VVD. Hij herhaalde het niet eens te zijn met de uitspraak, omdat Rutte volgens hem zo een groep Nederlanders van zich afduwt.

CDA-leider Buma vindt juist dat aan vrijheid van meningsuiting grenzen zitten

Buma is het niet eens met de VVD, en vindt dat er sneller grenzen zijn aan de vrijheid van meningsuiting.

Hij vindt de stijl van premier Rutte niet goed voor het herstel van vertrouwen van de Nederlandse bevolking in de politiek. "In een wereld waar er veel rumoer is, is het degene die het hardst schreeuwt, die wint. Het is alleen maar effectbejag. Het zijn loze woorden en loze beloftes."

Zijlstra: we moeten oppassen dat we niet te snel beledigd zijn

VVD-fractievoorzitter Zijlstra verdedigt nogmaals de uitspraak van premier Rutte "pleur op". Hij is bang dat mensen steeds sneller beledigd zijn, en vindt dat de premier ook als mens in de Tweede Kamer zulke dingen moet kunnen zeggen. "We moeten oppassen dat straks geen mensen beledigd zijn als iemand met een kort rokje op straat loopt, of bier zit te drinken op een terras. Of een boerkini draagt, want dat verbieden vind ik net zo onverstandig."

Zijlstra ziet een overeenkomst tussen de PVV en iemand in een kroeg

"Hoe PVV omgaat met Europa is een beetje als iemand in de kroeg die aan de beurt is om een rondje te geven en dan net even weg is", zegt VVD-fractievoorzitter Zijlstra. Hij doelt er op dat de PVV wel een nexit wil, maar de EU wil behouden voor de zaken waarvan Nederland profiteert.

Zijlstra vindt dat sommige andere fractievoorzitters heel negatief zijn over Nederland. "Als je sommigen hoort lijkt het of het slecht gesteld is met de zorg in Nederland, alsof je beter in Sierra Leone naar het ziekenhuis kunt. Dat viel mij wel op."

SP-leider Roemer wil toch datum horen van Rutte

Roemer is er niet tevreden mee dat premier Rutte niet wil zeggen wanneer hij komt met een concrete uitvoering van het Oekraïne-referendum. Hij wil vanavond toch een datum horen.

Hij dient verder een motie in waar in staat dat volgend jaar het eigen risico van de zorg omlaag moet. Alleen 50Plus en PvdD hebben hun handtekening onder de motie gezet. Het voorstel krijgt geen steun van een meerderheid in de Tweede Kamer omdat VVD en PvdA in ieder geval tegen zijn.

Debatinstituut: VVD-fractievoorzitter Zijlstra winnaar debatprijs

Het debat is nog niet afgelopen maar het debatinstituut heeft Halbe Zijlstra uitgeroepen tot winnaar van het Kamerdebat van gisteren en vandaag. D66-leider Pechtold heeft volgens de jury de tweede plaats verdiend.

Debat begint over een paar minuten

Dan komen alle fractievoorzitters weer aan het woord in deze volgorde:

1. Roemer SP 2. Zijlstra VVD 3. Buma CDA 4. Samsom PvdA 5. Wilders PVV 6. Pechtold D66 7. Segers ChristenUnie 8. Klaver GroenLinks 9. Van der Staaij SGP 10. Thieme PvdD 11. Krol 50PLUS 12. Kuzu GrKÖ 13. Bontes GrBvK 14. Klein

Debat geschorst voor een uur

Het kabinet en de Kamer gaan dineren. Om 19.00 uur gaat het debat verder.

Wie heeft er nu gelijk over de koopkrachtcijfers?

Rutte bedankt voor tegenbegrotingen, maar neemt niets over

Rutte loopt alle tegenbegrotingen langs. Hij bedankt de indieners. Hij zegt regelmatig dat hij kan begrijpen dat een partij vanuit haar perspectief iets wil. Maar hij neemt geen voorstellen over, zegt hij. "Want het kabinet staat voor de begroting zoals die er nu ligt." Dat is de Rijksbegroting voor 2017, die het kabinet op Prinsjesdag heeft gepresenteerd.

De minister-president is bijna toe aan zijn laatste onderwerp

Het gaat opeens snel. De blokjes onderwijs en energie worden vlot afgehandeld. Rutte kondigt aan dat hij zo aan zijn laatste onderwerp begint: de tegenbegrotingen van GroenLinks en ChristenUnie. Ook het Kamerlid Van Vliet heeft een tegenbegroting ingediend. Daarna is zijn eerste spreektermijn in de Algemene Beschouwingen voorbij. Vanavond heeft hij nog een tweede termijn.

Klaver en Rutte lezen CPB-cijfers verschillend

Klaver begint over de koopkrachtcijfers. Hij zegt dat GroenLinks gelijk krijgt met de opmerking dat de laagste inkomens de laatste jaren minder zijn gestegen dan de hoogste. Rutte zegt dat je hier nu precies de invloed ziet van factoren als de inflatie en de hypotheekrente op de koopkracht. Hij zei vanmorgen ook al dat GroenLinks en de SP dat soort invloeden er ten onrechte bijhalen. Als je sec naar het besteedbaar inkomen kijkt, heeft hij naar eigen zeggen gelijk.

Debat even geschorst om CPB-cijfers

Het Centraal Plan Bureau heeft koopkracht-cijfers geleverd waar de Kamer om had gevraagd. Die worden nu verspreid.

Rutte komt nog terug op verlagen eigen risico

Rutte ziet niets in het verlagen van het eigen risico in de zorg voor bepaalde groepen. Hij wil nog wel kijken of eventueel in kaart kan worden gebracht wat de gevolgen zijn. Maar daar heeft hij "grote terughoudendheid bij". Hij komt er in zijn tweede spreektermijn, vanavond, op terug. Hij gaat ervan uit dat als je het eigen risico verlaagt, de premie voor de ziektekosten omhoog gaat. Voor volgend jaar is het eigen risico al vastgesteld op 385 euro. Daar kan niks meer aan veranderd worden.

Bijna de hele Kamer vindt dat premier nooit 'pleur op' moet zeggen

Blok vijf van acht

De premier zei aan het begin van het debat, om 10.30 uur, dat hij in totaal acht blokjes gaat behandelen. Na de zorg, staan onderwijs, energie en tegenbegrotingen nog op zijn lijstje.

Rutte ziet niets in zorgplan SP

Rutte begint aan zijn vijfde blokje: zorg. Hij is het niet eens met Roemer dat het zorgstelsel op de schop moet. Hij zegt dat de zorg niet goedkoper wordt, door de bureaucratie aan te pakken. Ook denkt hij niet dat mensen lage inkomens ermee geholpen zijn. Verder vindt hij dat de dekking nog de nodige gaten vertoont.

'Vrijheid van godsdienst'

Wilders: ik ben op dit punt enige vriend premier

PVV-leider Wilders zegt dat hij de opmerking van premier juist goed vindt. "Ik ben op dit punt uw enige vriend." Maar hij vraagt zich af: "Hoe gaan wij regelen dat zij inderdaad oppleuren?" Rutte zegt: daar gaat het niet om, het gaat om de normering, het zijn Nederlanders, ze horen erbij.

Van der Staaij moest kinderen vertellen: zeg niet wat premier zegt

Van der Staaij van de SGP maakt de premier twee complimenten: goed dat er eindelijk iets van gezegd wordt als mensen te ver gaan en ook goed dat dit in duidelijke taal gebeurt. Maar daarna heeft hij toch een puntje van kritiek: "Waarom je van straattaal bedienen? Waarom niet in taal, waarvan wij de kinderen thuis niet hoeven duidelijk maken: wat de minister-president daar zegt, moet je dus niet zeggen."

Kuzu vindt dat Rutte groepen verschillend behandelt

Kuzu van de Groep Kuzu/Öztürk vindt dat premier Rutte verschillende groepen in dezelfde omstandigheden verschillend behandelt. Rutte is dat niet met hem eens. Hij liet bij Zomergasten twee fragmenten zien: naast die van mensen met Turkse vlaggen op de Erasmusbrug ook van Nederlanders die in een raadszaal stonden te schreeuwen. Maar de vlaggenzwaaiers gingen volgens hem nog verder, omdat ze een NOS-verslaggever bedreigden. Daarom zei hij tegen hun wel 'pleurt op' en tegen de Nederlanders niet.

Rutte: 'pleurt op' is mijn mening, niet die van het kabinet

"Ik sta achter die uitspraak", herhaalt premier Rutte. Pechtold vraagt of het kabinetsbeleid is om 'pleurt op' te zeggen tegen mensen die zich niet aan de Nederlandse norm aanpassen. "Nee", zegt Rutte. "Dit is een mening, dit vind ik. Ik ben niet 24 uur per dag premier."

'Dit is typisch voor Nederlandse discussies'

Rutte vindt dat de reactie van Pechtold precies aangeeft waar het in Nederlandse discussie altijd misgaat. "Het gaat weer over de toonhoogte."

Pechtold wijst Rutte terecht

Pechtold: "De premier gaat hier af als een gieter." Hij vindt dat het lijkt alsof Rutte er trots op is dat hij in verkiezingstijd taal kan gebruiken die mensen normaal in de kroeg of op een feestje gebruiken, "bij een borreltje".

Buma vindt dat premier de norm verlaagt

Buma vindt dat Rutte de norm verlaagt door 'pleurt op' te zeggen. Rutte is dat niet met hem eens. De CDA-leider vindt dat een premier onwaardig. "Zegt u tegen de leerlingen die u eens in de week les geeft ook: pleurt op, lazer op, tuig van de richel." Hij zegt dit echt geen normaal taalgebruik te vinden.

Rutte: "Ik vind dit geen sterke reactie." Hij vindt dat duidelijk gemaakt moet worden dat bepaald gedrag niet kan.

Rutte en Samsom verschillen van mening over 'pleurt op'

Samsom vraagt waarom Rutte tegen Nederlandse raddraaiers met een Turkse achtergrond 'pleurt op' zegt, maar over Nederlanders die zich misdragen alleen maar: "Ik schaam me voor hen".

Rutte zegt dat wij ons allemaal heel ongemakkelijk voelen bij mensen die met een Turkse vlag zwaaien op Erasmusbrug. En als die mensen dan tegen een NOS-verslaggever zeggen dat hij op moet rotten, past er volgens hem maar één reactie: "Pleurt zelf op".

Volgens Rutte vindt iedereen dat. Maar Samsom vindt dat een premier meer moet doen, dan zeggen wat iedereen vindt.

Wilders vindt dat Rutte vluchtelingen onvoldoende gescreend heeft

Wilders vindt dat Rutte medeverantwoordelijk is voor de eventuele instroom van terroristen. "U heeft tienduizenden mensen binnengehaald, waarvan we niet weten wie het zijn." Hij wijst op de aanslagen die onlangs zijn gepleegd door mensen die met de vluchtelingenstroom zijn meegekomen.

Klaver neemt geen genoegen met niet uitvoeren motie

Klaver vindt het net als Pechtold heel erg dat vluchtelingen niet meteen vanaf het begin taalles krijgen. Als de premier niet doet wat wij eerder in een motie hebben gevraagd, dan nemen wij daar geen genoegen mee, laat hij weten.

Pechtold wil sneller taalles voor vluchtelingen

Pechtold wil dat vluchtelingen zo snel mogelijk Nederlandse taalles krijgen. Rutte zegt dat officiële taalles pas kan beginnen als iemand een status krijgt. Eerder zijn er wel al vaak vrijwilligers die taalles geven.

Samsom wil met portocabins naar Griekenland

PvdA-leider Samsom zegt vindt dat Griekenland meer hulp moet accepteren. Hij zegt dat we desnoods zelf met portocabins naar het land toe moeten om ervoor te zorgen dat 50.000 mensen fatsoenlijk geregistreerd worden. Liefst voor de winter. "Dan kunnen we echt iets doen voor die mensen daar."

'Nederland in top drie hervestigingsbeleid'

Rutte zegt dat we in de top drie staan wat betreft de hervestiging van vluchtelingen vanuit opvangkampen in Griekenland. Volgens Klaver zegt dat meer over andere Europese landen dan over de goede prestatie van Nederland, want er zijn nog maar weinig mensen herplaatst. Rutte zegt dat Nederland ook afhankelijk is van de registratie in Griekenland en de terugname van vluchtelingen door Turkije. Daarover zijn afspraken gemaakt in de Turkije-deal. Klaver wijst op de hartverscheurende situatie in de kampen in Griekenland.

Rutte wil nog steeds onderste steen ramp MH-17 boven

Het Kamerlid Bontes vraagt wat de premier gaat doen aan zijn belofte om ervoor te zorgen dat de daders van de ramp met de MH-17 hun straf niet te laten ontlopen. Rutte zegt dat er van alles loopt, en dat er nu eerst moet worden gezorgd dat het OM zijn werk kan doen. Hij zegt dat er niets is veranderd aan zijn motivatie om de onderste steen boven te krijgen. Hij wijst erop dat er vijf landen betrokken zijn bij de ramp, en dat die schouder aan schouder samenwerken.

Het debat gaat verder

Rutte komt zo aan het onderwerp 'migratie' toe. Er ligt nog een restje 'Europa/internationaal' van voor de schorsing op tafel.

Lunchpauze

Het debat gaat om 14.00 uur verder. Dan gaat het eerst nog even over de agenda van de komende dagen.

Oppositie valt Rutte aan om referendum

Pechtold vindt dat geloofwaardigheid Rutte op het spel staat

D66-leider Pechtold, die in het debat als eerste over de uitslag van het referendum begon, vindt ook dat duidelijk is wat de premier te doen staat. Hij vindt dat zijn geloofwaardigheid en betrouwbaarheid op het spel staan. "Je moet niet doen als de Britten, alsof je gratis nee kunt zeggen en het dan op de lange baan schuiven."

Wilders tegen Rutte: u bent kat in de zak

Ook Roemer vindt dat Rutte haast moet maken met het Oekraïne-referendum. "Hij moet het niet over de verkiezingen heen tillen." De premier zegt dat hij tot een inhoudelijker antwoord wil komen dan: wij doen niet mee en de rest gaat gewoon door.

Wilders zegt dat hem maar één ding te doen staat: niet ratificeren en wat de rest doet, doet er niet toe. Hij vindt het slecht voor het vertrouwen van de kiezer dat Rutte de uitslag in zijn achterrzak houdt. Rutte zegt dat de kiezers met het referendum een kat in zak hebben gekocht, omdat het niet eenvoudig is om recht te doen aan de uitslag. Volgens Wilders is de premier zelf de kat in de zak.

Premier: oplossing Oekraïne-referendum is complex

Het Kamerlid Bontes wil weten wanneer Rutte eindelijk iets gaat doen met de uitslag van het Oekraïne-referendum. Hij zegt dat mensen het gevoel hebben dat ze genegeerd worden. De premier zegt dat hij recht wil doen aan de uitkomst, maar dat het nu eenmaal complex is om in Europa een oplossing te vinden. Het lukt niet om het hele verdrag van tafel te krijgen. Pechtold zei eerder al dat de zaak sleept en dat dat slecht is voor het vertrouwen van de kiezer.

Rutte en Pechtold nemen elkaar de maat

Rutte en Pechtold vinden elkaar onverantwoordelijk

Pechtold en Rutte krijgen een aanvaring over de formatie in 2012. Volgens Pechtold bleek toen al dat Rutte het één zei, maar het ander deed. "U voerde campagne tegen de PvdA, maar ging meteen met die partij regeren." Pechtold zegt: "Wij hebben uw kabinet gered, door te durven." Hij doelt op de akkoorden die zijn partij sloot, om te zorgen voor voldoende steun in de Eerste Kamer. Rutte antwoord korzelig: "Maar niet in het kabinet gaan. Dat durft hij niet."

Rutte: ik weet de antwoorden zelf, maar dit is een collectief proces

Premierschap is zwaar, zegt Rutte

Buma vindt dat de premier te vaak tegen de één A zegt en tegen de ander B. "Dat geloof toch niemand meer?" Rutte zegt dat hij nou eenmaal naast VVD-leider ook minister-president is en dat hij in die functie compromissen moet verdedigen. Buma zegt dat het met de flexwet precies hetzelfde gaat als bijvoorbeeld met de duizend euro die hij beloofde: hij zegt in de Kamer dat de wet werkt, maar tegenover ondernemers is hij minder positief. "Daar kijken mensen doorheen."

Rutte zegt dat het minister-presidentschap één en al responsibility is. "En dat is ook het benoemen als het niet goed gaat". Hij zegt dat hij de afgelopen vier jaar uiterlijk misschien weinig is veranderd, maar innerlijk des te meer. Hij noemt zijn functie zwaar. "Maar ik vervul die met concentratie en verantwoordelijkheid."

'Wij kennen elkaar te lang, meneer Buma'

Rutte grapt over zijn verhouding met minister Kamp

D66 en ChristenUnie: belastingen aanpassen

D66 en de kleine christelijke partijen willen het belastingstelsel aanpakken. ChristenUnie en SGP vinden dat de eenverdieners minder zwaar belast moeten worden. D66 wil meer belastingdruk op vervuiling en minder op arbeid.

Rutte zegt dat hij dit snapt vanuit de ideologie van deze partijen, maar dat er allerlei bezwaren aan kleven. Vergroening is bijvoorbeeld moeilijk in te passen in het moeizaam bereikte energieakkoord.

Rutte: geen appels met peren vergelijken

Rutte zegt dat Klaver en Roemer appels met appels moeten vergelijken. Ze moeten er geen peren bij halen. Hij zegt dat de twee linkse oppositieleiders met allerlei dingen komen, zoals de inflatie en de hypotheekrente, die óók invloed hebben op het besteedbaar inkomen.

Het is overigens ook niet waar dat een groot deel koopkracht inlevert, zegt Rutte. "Alleen in de crisisjaren gold dat, maar toen was dat in over de gehele linie zo. Volgend jaar gaat 90 procent erop vooruit."

Roemer valt Klaver bij: alleen rijksten zijn erop vooruit gegaan

Roemer zegt dat tabellen natuurlijk verschillen. "Maar als je kijkt in euro's, dan zie je dat de inkomensverschillen wel degelijk zijn gegroeid. 80 Procent heeft minder te besteden, alleen de 20 procent allerrijksten zijn erop vooruit gegaan."

Rutte en Klaver bekvechten over inkomenspolitiek

Klaver vindt dat het kabinet de verschillen tussen mensen met de hoogste en de laagste inkomens heeft vergroot. Rutte zegt dat de cijfers van GroenLinks niet kloppen. Klaver vindt dat hij dat dan maar moet bewijzen.

Ondertussen backstage

Tweet VVD-Kamerlid

Rutte en Wilders over ouderen

Rutte en Thieme over basisinkomen en Droef

Thieme van de Partij voor de Dieren zegt dat het uitkeringenstelsel te ingewikkeld is. Er is een heel ambtenarenapparaat nodig is om het draaiende te houden. Ze zegt dat er misschien eens moet worden gekeken naar een basisinkomen.

Rutte zegt dat hij daar als "jong actieveling" al eens op heeft gestudeerd en dat er allerlei nadelen aan kleven. Zo wordt iedereen dan een uitkeringsontvanger en is de besparing op de bureaucratie maar heel beperkt.

Het brengt Rutte op vroeger, toen hij met zijn vader hun hond uitliet. "De hond heette Droef. Dat zal mevrouw Thieme interesseren. En hij lustte geen worst van de slager. Ook dat zal mevrouw Thieme willen weten." Rutte en zijn vader spraken tijdens de wandelingen over economische modellen.

Rutte tegen Wilders: mensen willen af van pessimisme

Roemer vindt dat Rutte niet weet wat er in achterban SP speelt

Roemer van de SP vindt dat het kabinet te weinig oog heeft voor de lage inkomens. Rutte antwoordt dat jongeren met een handicap vroeger een Wajong-uitkering kregen en vervolgens voor het leven buiten spel stonden. Volgens Roemer zijn die jongeren nog altijd kansloos. Ze zijn alleen van de Wajong naar een bijstandsuitkering gegaan. Hij vindt dat Rutte te veel in zijn eigen omgeving kijkt, en niet weet wat er in andere groepen speelt.

Rutte: ik heb de ambitie om nog een keer premier te worden

Rutte: wij zijn niet Amerika, waar mensen in kartonnen doos wonen

ChristenUnie-leider Segers wijst erop dat er veel mensen "langs de kant staan", die niet terug te vinden zijn in "de juichverhalen" in het het kabinet.

Volgens Rutte is er geen sprake van juichverhalen en heeft het kabinet wel degelijk oog voor problemen. "Wij zijn niet Amerika, waar daklozen in een kartonnen doos moeten wonen."

Thema: laat Nederland Nederland blijven

Rutte zegt dat het thema 'laat Nederland Nederland blijven' de mensen bezighoudt. Hij vindt dat iedereen zekerheid moet voelen. Dat is het belangrijkste streven. "We moeten normen en waarden zeker stellen voor de toekomst."

Beschouwingen in teken van komende verkiezingen

Rutte: het zijn bijzondere beschouwingen

De premier zegt dat dit de laatste Algemene Beschouwingen zijn van dit kabinet. Hij heeft de ambitie om het mooie ambt van minister-president nog een keer te mogen vervullen. "Maar of dat kan, gaat de kiezer beslissen."

Hij zegt ook nog dat het niet waar is dat er nauwelijks vragen zijn gesteld. Ze zaten alleen meer verstopt.

Het debat begint

Kamervoorzitter Arib geeft het woord aan de minister-president.

Premier begint de ochtend rustig aan

Live bij de NOS

Het debat begint om 10.30 uur en is ook vandaag weer live te volgen op NPO 1, NOS.nl en NPO Politiek.

Debat ging gisteren niet over de begroting

De Algemene Beschouwingen zijn eigenlijk bedoeld om de plannen te bespreken, die het kabinet op Prinsjesdag heeft gepresenteerd. Maar gisteren ging het daar nauwelijks over. De Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart 2017 waren allesbepalend.

Het woord is vandaag aan de premier

Het is vandaag de tweede dag van de Algemene Politieke Beschouwingen. Het woord is aan premier Rutte. Hij heeft maar een handjevol vragen over het kabinetsbeleid gekregen. Maar dat betekent niet dat het debat snel is afgelopen. Naar verwachting zal hij vaak worden geïnterrumpeerd door de fractieleiders in de Tweede Kamer, die zich met het oog op de komende verkiezingen willen profileren.